Τετάρτη 9 Μαρτίου 2011

Άγχος στην εφηβεία

Ο γιος μου είναι μαθητής της δευτέρας λυκείου. Από μικρός ήταν αγχώδης με το σχολείο αλλά τώρα στο λύκειο η κατάσταση έχει χειροτερέψει. Σε κάποιους καθηγητές φοβάται να σηκωθεί στον πίνακα και αν πιεστεί γι’ αυτό τον πιάνει τρεμούλα, ιδρώτας και συχνουρία. Μερικές φορές δηλώνει αδιάβαστος (χωρίς να είναι) για να αποφύγει μια εξέταση. Για τον ίδιο λόγο μερικές φορές δεν έχει πάει στο σχολείο δηλώνοντας ασθένεια και άλλες φορές έχει ζητήσει να φύγει από το σχολείο. Στα γραπτά μερικές φορές τα χάνει και δεν αποδίδει αυτό που αξίζει. Δεν είναι παιδί που αποφεύγει τις υποχρεώσεις του, κάθε άλλο. Είναι πολύ καλός μαθητής και διαβάζει. Είμαστε τρομοκρατημένοι και δεν ξέρουμε τι να κάνουμε για να τον βοηθήσουμε.
Χ.

Κάποια παιδιά έχουν μεγάλο άγχος, όπως και κάποιοι ενήλικοι άλλωστε. Απλώς στα παιδιά οι εκδηλώσεις του άγχους είναι πιο εμφανείς γιατί δεν έχουν μάθει ακόμα να το χειρίζονται. Εξάλλου, η εφηβεία είναι μια περίοδος μετάβασης κατά την οποία το παιδί αφήνει την ανέμελη παιδική ηλικία και μπαίνει σταδιακά στον δύσκολο κόσμο των ενηλίκων. Οι μεγάλες απαιτήσεις που έχει το σχολείο και η οικογένεια την περίοδο αυτή δεν είναι καθόλου καλός σύμβουλος. Η εφηβεία έχει το ένα πόδι της στη βιολογία και το άλλο στον πολιτισμό και ο συνδυασμός αυτός αποδεικνύεται σκληρός για κάποια παιδιά.

Τι είναι αυτό όμως που ξεχωρίζει αυτά τα κάποια παιδιά από τα υπόλοιπα; Η εξέλιξη ενός εφήβου αποτελεί πολυπαραγοντικό φαινόμενο και κάθε περίπτωση είναι ξεχωριστή. Στη ζωή του παιδιού επεμβαίνουν η στενή και η διευρυμένη οικογένεια, το σχολείο, οι ομάδες των συνομηλίκων, τα ΜΜΕ και η γενικότερη κοινωνική κατάσταση. Κανείς δεν μπορεί να ξέρει ποιος συνδυασμός των παραγόντων αυτών έχει αποβεί δύσκολος για ένα παιδί. Υπάρχουν εξάλλου οι γονιδιακές προδιαγραφές  και ο τρόπος ανατροφής από τα πολύ παιδικά χρόνια, που σε κάθε περίπτωση έχουν δημιουργήσει ένα διαφορετικό υπόβαθρο πάνω στο οποίο επιδρούν οι παραπάνω παράγοντες.

Σχετικά με τη φύση του άγχους υπάρχουν διάφορες θεωρίες. Κάποιες ορίζουν το άγχος ως πίεση την οποία το περιβάλλον ασκεί στο άτομο και αναντιστοιχία μεταξύ της πίεσης αυτής και του τρόπου με τον οποίο το άτομο τη διαχειρίζεται. Άλλες θεωρίες δίνουν έμφαση όχι τόσο στα γεγονότα και στις καταστάσεις αλλά στον τρόπο με τον οποίο το άτομο τις ερμηνεύει. Και ο τρόπος αυτός ερμηνείας εξαρτάται από τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας του κάθε ανθρώπου, τις απόψεις, τις αξίες και τις εμπειρίες του.

Να μερικές γενικές συμβουλές για να βοηθήσετε το παιδί σας:

  • Το άγχος είναι μεταδοτικό. Διαχειριστείτε το δικό σας άγχος και ιδιαίτερα το κομμάτι του που σχετίζεται με το παιδί σας. Αν δεν το διαχειριστείτε ουσιαστικά και απλώς προσπαθήσετε να το κρύψετε, δυστυχώς δεν βοηθάτε το παιδί σας αποτελεσματικά.
  • Να είστε «παρόντες», αλλά όχι πάνω από το κεφάλι του παιδιού. Να δηλώνετε με κάθε ευκαιρία την αγάπη και την αποδοχή σας προς το άτομό του. Παραδεχτείτε τα λάθη που είναι πιθανό να συνειδητοποιήσατε πως έχετε κάνει στην ανατροφή του. Ζητήστε του να σας πει αν το ενοχλεί κάτι και να είστε πρόθυμοι να το αλλάξετε.
  • Όταν το παιδί βρίσκεται σε κρίση, επικοινωνήστε μαζί του και ακούστε πώς αισθάνεται. Θεωρήστε φυσιολογικά και τα αρνητικά συναισθήματα και μην το κατακλύζετε με συμβουλές.
  • Σε πιο ήρεμες συζητήσεις προσφερθείτε να το βοηθήσετε να οργανώσει τη ζωή του και τη μελέτη του. Κάντε προτάσεις χωρίς να επιμείνετε και μην αναλαμβάνετε τίποτα από αυτά που το παιδί μπορεί να κάνει μόνο του και δηλώνει ότι δεν θέλει τη βοήθειά σας. Αν το πρόγραμμά του είναι πολύ φορτωμένο, βοηθήστε το να το ελαφρύνει. Πχ οι γλώσσες και άλλα εξωσχολικά μαθήματα μπορούν να σταματήσουν στις δυο τελευταίες τάξεις του λυκείου.
  • Βοηθήστε το να αποβάλει στρεβλές ή ακραίες απόψεις. Για να γίνει αυτό πρέπει βέβαια να έχετε αποβάλει τις δικές σας. Ο δογματισμός, η τελειομανία και ο τρόπος σκέψης άσπρο-μαύρο δεν είναι καλοί σύμβουλοι του άγχους. Πολλές φορές οι σκέψεις ελέγχουν τα συναισθήματα, οπότε μια μεταβολή στις απόψεις μπορεί να μειώσει το άγχος όλων.
  • Μην κρίνετε, μη σχολιάζετε το πόσο και το πώς μελετά, μην κάνετε υπολογισμούς και προβλέψεις για  την επίδοσή του, μη συγκρίνετε με άλλα παιδιά ή με τον εαυτό σας στο παρελθόν ή στο παρόν, μη βάζετε «ταμπέλες». Εμποδίστε «καλοθελητές» φίλους και συγγενείς να κάνουν κάτι ανάλογο.
  • Ενθαρρύνετε το παιδί να συζητήσει με κάποιον φίλο, συγγενή ή καθηγητή που συμπαθεί και ο οποίος μπορεί και θέλει να το βοηθήσει. Μπορείτε να του προτείνετε  να κάνει μερικές συμβουλευτικές συνεδρίες με κάποιον ειδικό, αρκεί ούτε εσείς ούτε το παιδί να θεωρήσετε ότι είναι «προβληματικό».
  • Ενθαρρύνετε το παιδί να μιλήσει για το άγχος του στους καθηγητές που φοβάται και να τους ζητήσει να μην παρεξηγούν τη στάση του μέχρι να το ξεπεράσει. Αν δεν θέλει, ρωτήστε αν μπορείτε να το κάνετε εσείς και κάντε το μόνο αν το παιδί συμφωνήσει.
  • Φροντίστε να υπάρχει μια ήρεμη κατάσταση μέσα στο σπίτι και μην ξεχνάτε να ασχοληθείτε με τη δική σας ηρεμία, με τις δικές σας απόψεις και με το δικό σας άγχος. Μην προβάλλετε στο παιδί τις δικές σας ανασφάλειες και απωθημένα. Πιστέψτε στο παιδί σας, για να μπορέσει το ίδιο να πιστέψει στον εαυτό του. Η καλύτερη βοήθεια προς ένα παιδί σε κατάσταση άγχους είναι οι ισορροπημένοι και ήρεμοι γονείς.
Κατερίνα

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Για τη δική σας προστασία, τα σχόλια δεν δημοσιεύονται αμέσως αλλά μετά από τη δική μου έγκριση.