Εθισμός στον υπολογιστή

Έχω ένα γιό 30 χρονών σήμερα, τον οποίο μεγάλωσα απο 4 ετών μόνη μου γιατί δυστυχώς ο πατέρας του δεν ενδιαφερόταν. Καλό παιδί, άριστος μαθητής σε Δημοτικό, Γυμνάσιο και Λύκειο με έναν πόλεμο ανάμεσα μας απο τα 8, όταν ο μπαμπάς του του χάρισε το πρώτο ηλεκτρονικό παιχνίδι! Απο τότε και μέχρι πρίν 6 χρόνια μια κόντρα με τους φόβους μου και με εκείνον...

Γιατί; Φοβόμουν τον εθισμό του σε κόσμους φανταστικούς μιας και ήταν φύση εσωστρεφής με πολύ λίγες φιλικές σχέσεις και μοναχικός. Έτσι στα δεκαοκτώ του αφού κάναμε ομηρικούς καυγάδες για τον υπερβολικό χρόνο που δαπανούσε στα ηλεκτρονικά, δέχθηκε να συμβουλευτεί μια ψυχολόγο! όμως τότε δεν ήταν γνωστή ακόμα στην Ελλάδα η εξάρτηση απο το διαδίκτυο και έτσι κρίθηκε υπερβολική η ανησυχία μου! Για να φανεί λίγα χρόνια αργότερα ότι είχα δίκιο να ανησυχώ, δυστυχώς!

Φοιτητής πιά μου ερχόταν τις γιορτές με πλήρη καταθλιπτική προσωπικότητα και μετά απο 6 χρόνια που όπως αποδείχθηκε δεν πατούσε στην σχολή με διάφορα προσχήματα: κακή ποιότητα σπουδών, υποβαθμισμένα πανεπιστήμια κλπ, αναγκάστηκα να του κόψω την χρηματοδότηση όταν διαπίστωσα ότι χρωστούσε σχεδόν το σύνολο των μαθημάτων. Έτσι γύρισε στο σπίτι, δέχθηκε να δει μια ειδικό, δούλεψε για ένα διάστημα και αποφάσισε να ξαναδώσει για μια καλύτερη σχολή, στην οποία φοιτά εδώ και επτά χρόνια με υποτροφία. Όμως και πάλι χρωστώντας καμιά 20αριά μαθήματα! Και υποψιάζομαι για τον ίδιο λόγο! Ζεί στον κόσμο των παιχνιδιών του Διαδικτύου, χωρίς κανένα ενδιαφέρον γαι σχέση ερωτική, φιλική. Εθισμένος πάλι. Δεν δέχεται κουβέντα για ειδικούς και εγώ μη ξέροντας πιά τι να κάνω και αφού δοκίμασα όλες τις μεθόδους, ακόμα και....... την αποδοχή της μερικής χρήσης των παιχνιδιών αυτών και μέσα στο σπίτι μας, όταν έρχεται, δεν ξέρω τί να κάνω!

Άλλες φορές προσπαθώ να τον κουβεντιάσω μήπως και αποδεχθεί το πρόβλημα, άλλες του θυμώνω και άλλες προσπαθώ να πείσω τον εαυτό μου ότι πρέπει να καταθέσω τα όπλα μιας και είναι πλέον 30! Όμως πονάω. Ήταν και είναι ένα χαρισματικό μυαλό που το βλέπω να αυτοκαταστρέφεται! όσο και εάν λέω πως η κατάθλιψη είναι και κληρονομική- είχε ο πατέρας του- δεν σταματώ να σκέφτομαι τρόπους να τον βοηθήσω! Μήπως τελικά πρέπει να πάρω την μεγάλη απόφαση και χειριστικά να τον διώξω προκειμένου να τον αφυπνίσω;; Μήπως ξέρει την αδυναμία που του έχω και εκεί πατάει;; Μήπως θέλει να παραμείνει παιδί και το πρόβλημα είναι ένας τρόπος να διεκδικεί το ενδιαφέρον μου; Δε ξέρω πιά τι να σκεφτώ! Τί να κάνω; Παρακαλώ βοηθήστε με!

 

Α

 

Για την ανάλυση του φαινομένου, παραθέτω παρακάτω ένα σχετικό κεφάλαιο από το βιβλίο μου ΑΝΤΡΕΣ.

Στη δική σου περίπτωση η συμβουλή μου είναι σαφής: Κόβεις το επίδομα και ο νεαρός πρέπει να σπουδάζει και να εργάζεται ταυτόχρονα. Μια λύση θα ήταν να επιστρέψει στο σπίτι για να μειωθούν τα έξοδα και να πηγαίνει στην πόλη της σχολής του να δίνει μαθήματα. Αν θέλει να παραμείνει εκεί, θα πρέπει να κερδίσει τη διαβίωσή του. (Αλήθεια, πώς σπουδάζει με υποτροφία αφού χρωστά 20 μαθήματα;)

Εσύ δεν χρειάζεται να πεις άλλα, πιστεύω πως τα έχεις ήδη πει όλα, μόνο να ανακοινώσεις τις αποφάσεις σου. Απλώς επαναλάμβανέ του τη συμβουλή να απευθυνθεί σε θεραπευτή εξειδικευμένο στις εξαρτήσεις. Σε τέτοια περίπτωση θα δεχτείς να του πληρώνεις τις συνεδρίες, κατά προτίμηση άμεσα εσύ στον θεραπευτή. Δεν μπορείς να κάνεις τίποτα παραπάνω στην ηλικία αυτή. Δε μπορείς βέβαια να τον διώξεις από το σπίτι αν επιστρέψει, αλλά η έλλειψη χρημάτων θα τον αναγκάσει να δουλέψει και να βγει από τον φανταστικό κόσμο που ζει τόσα χρόνια.

ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΤΟΥ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗ

Ενώ όταν φλερτάρεις με κοπέλες μέσα από το διαδίκτυο, αισθάνεσαι άνετα;

Ε, βέβαια.

Δηλαδή; Το φλερτ με όποιον τρόπο κι αν γίνεται θέλει κάποια ωραία λόγια, λίγο χιούμορ…

Τα ξέρω αυτά.

Σε ρωτάω γιατί όταν δεν το έχεις κάνει στην πραγματική ζωή, αναρωτιέμαι πώς μπορείς να το κάνεις στο διαδίκτυο.

Είναι πολύ πιο εύκολο εκεί! Τη στιγμή που δεν με βλέπει, ακόμα και copy-paste μπορώ να κάνω αν χρειαστεί από κάποια πετυχημένη ατάκα και… τα καταφέρνω.

Δηλαδή την εμφάνισή σου προσπαθείς να κρύψεις από τις κοπέλες ή φοβάσαι πως αν βρεθείς μαζί τους δεν θα μπορείς να δείξεις το ίδιο πνεύμα;

Όταν μπαίνεις σε ένα chat room, για να σου πιάσει η άλλη την κουβέντα πρέπει να δει κάποια στοιχεία. Τα στοιχεία είναι αυτά που γράφεις και επιπλέον κάποια φωτογραφία.

Εσύ βάζεις την πραγματική σου φωτογραφία;

Όχι. Ή βάζω κάποια άσχετη ή κάποια δική μου που την έχω πειράξει.

Την έχεις επεξεργαστεί στο photoshop, δηλαδή.

Ναι.

Και πώς την έχεις κάνει;

Ε, δεν είμαι τόσο χοντρός και έχω φροντίσει να κάνω κάποια χαρακτηριστικά πιο αδρά και… εντάξει. Αλλιώς δεν θα μου μίλαγε καμία.

Καταλαβαίνω πως γι’ αυτές τις επαφές δημιουργείς μια προσωπικότητα έτσι όπως θα ήθελες να είναι. Και από εμφάνιση και από χαρακτήρα.

Όπως θα την ήθελα κι όπως τη θέλουν οι γυναίκες.

Τι προσωπικότητα άντρα πιστεύεις πως θέλουν οι γυναίκες;

Ε, τα διαβάζουμε παντού αυτά. Θέλουν έναν άντρα που να είναι δυναμικός, να είναι πετυχημένος, γοητευτικός, γυμνασμένος… Τέτοια.

Και πώς αισθάνεσαι όταν παίζεις αυτόν το ρόλο;

Εντάξει… Σιγά το ρόλο… Αυτά είναι βλακείες. Τώρα τα πράγματα έχουν αλλάξει.

Δηλαδή;

Να, έχω διαβάσει διηγήματα επιστημονικής φαντασίας στα οποία οι άνθρωποι δεν έχουν καθόλου επαφή. Τα κάνουν όλα μέσα από το διαδίκτυο, ακόμη και σεξ.

Εσύ έχεις δοκιμάσει αυτή την εμπειρία;

Έχω κάνει cyber sex.

Μπορώ να σε ρωτήσω τι είναι αυτό, γιατί δεν ξέρω;

Έ, όπως γίνεται με το τηλέφωνο. Εδώ όμως μπορείς και να βλέπεις την άλλη. Εγώ έχω και έναν ειδικό φακό, μια καλή κάμερα σαν αυτές που χρησιμοποιούν κάποιοι ηθοποιοί για να τους αδυνατίζουν… Και κάνω μια διαμόρφωση. Έχω δημιουργήσει μια πλατφόρμα όπου έχω βάλει κάποια δεδομένα, να με δείχνει πιο αδύνατο, έχω και εφέ διάφορα…

Και εννοείς ότι μπορείς να βγαίνεις στην οθόνη κάποιας κοπέλας πολύ διαφορετικός απ’ ότι είσαι. Όμως και η κοπέλα με την οποία επικοινωνείς μπορεί να είναι πολύ διαφορετική απ’ αυτό που βλέπεις.

Μπα, να έχει και αυτή τέτοιον εξοπλισμό λίγο δύσκολο… Δεν τα έχουν πολλοί αυτά τα εργαλεία. Αλλά άλλες φορές πάλι μπορεί να γίνει και χωρίς κάμερα, με τη συζήτηση. Κοιτάει τη φωτογραφία ο ένας του άλλου και λένε διάφορα…

Σου αρέσει αυτή η διαδικασία;

Καλή είναι.

Εγώ πίσω απ’ όλα αυτά, και από το διαδικτυακό φλερτ και από το διαδικτυακό σεξ, βλέπω ένα φόβο. Θα διακινδύνευες αν τα έκανες στην πραγματική ζωή όλα αυτά. Θα διακινδύνευες την απόρριψη.

Ναι, έχει γίνει κιόλας. Είχα γνωρίσει μια σε ένα τέτοιο chat room, δεν είχαμε κάμερες και τέτοια τότε. Είχα βάλει μια κανονική μου φωτογραφία αλλά που με κολάκευε. Είχαμε μιλήσει, τα ‘χαμε βρει, δώσαμε ραντεβού για καφέ…

Αυτό είναι πολύ ενδιαφέρον. Αυτή τη μορφή γνωριμίας τη θεωρώ πολύ φυσική για κάποιους ανθρώπους που ασχολούνται πολύ με τον υπολογιστή.

Ναι, υπάρχουν αρκετοί που συναντιούνται μετά, κι ολόκληρες παρέες από κάθε forum που βρίσκονται κι έξω… Εγώ δεν παίρνω μέρος σε κάτι τέτοια. Μόνο μια φορά που η συνάντηση ήταν ανώνυμη, δεν ήξερε ο ένας ποιος είναι ο άλλος, πήγα και κάθισα σε μια γωνία αλλά δεν μου ‘δωσε καμιά κοπέλα σημασία. Μ’ αυτήν όμως πριν από χρόνια που είχα κάνει τη δοκιμή να τη συναντήσω… Όταν τη ρώτησα στο τέλος αν θέλει να ξανασυναντηθούμε μου είπε: «Όχι, στο δίκτυο καλός είσαι αλλά τώρα που σε γνώρισα από κοντά δεν ήσουν αυτό που περίμενα».

Για σένα ήταν αυτό που περίμενες;

Ωραία ήταν, μου άρεσε πολύ…

Και γιατί θα έπρεπε εσύ να αρέσεις σε όλες στις κοπέλες;

Δεν είπα για όλες. Μ’ αυτή που βγήκα,  σ’ αυτήν ήθελα να αρέσω.

Αν έβγαινες και με άλλες σε κάποια θα άρεσες.

Και τι να κάνω; Συνέχεια δοκιμές;

Έτσι κάνουμε όλοι.

Δηλαδή καθεμιά που γνωρίζω να βγαίνω και να τρώω τη χυλόπιτα;

Δεν είναι σίγουρο πως θα τρως πάντα τη χυλόπιτα.

Μπα, δεν τα καταφέρνω… Άσε με εκεί που έχω μάθει. Εκεί τα καταφέρνω. Εκεί είμαι άλλος, έχω το πάνω χέρι. Έξω είμαι… ένα τίποτα.

 

Ο Κυριάκος είναι 28 ετών, φοιτητής Οδοντιατρικής. Έρχεται στη συμβουλευτική διαδικασία για να βοηθηθεί να τελειώσει τις σπουδές του. Είναι ένας νωθρός και υπέρβαρος νεαρός, μιλά συγκρατημένα και δείχνει φανερά τη δυσαρέσκειά του που βρίσκεται στη συνεδρία. Όπως δηλώνει εξ αρχής, οι γονείς του του επέβαλαν αυτή τη συνεργασία προκειμένου να επιλύσει το θέμα των σπουδών του, ως προϋπόθεση ώστε να εξακολουθήσουν να του παρέχουν τα υλικά αγαθά στα οποία είναι συνηθισμένος.

Είναι ο μοναχογιός ενός ζευγαριού οδοντιάτρων που είναι υπεραπασχολημένοι και επιτυχημένοι στη δουλειά τους. Ανατράφηκε κυρίως από τη γιαγιά του και οικιακές βοηθούς γιατί οι γονείς του δεν είχαν πολύ χρόνο. Φοίτησε σε ακριβό ιδιωτικό σχολείο και τον παρακολουθούσαν καθηγητές όλων των ειδικοτήτων με ιδιαίτερα μαθήματα στο σπίτι.  Ήταν άριστος μαθητής αλλά πάντα χρειαζόταν εποπτεία για να μελετήσει. Δεν ήταν κοινωνικός, δεν συμμετείχε σε παρέες συνομηλίκων και στον ελεύθερό του χρόνο ασχολείτο με τον υπολογιστή. Οι γονείς του ήταν υπερήφανοι για τις επιδόσεις του στο σχολείο και η έλλειψη κοινωνικοποίησής του δεν τους είχε απασχολήσει. Αντίθετα, ήταν ήσυχοι που ο γιος τους περνούσε το χρόνο του στο σπίτι. Ήταν ανέκαθεν υπερπροστατευτικοί μαζί του γιατί γεννήθηκε πρόωρα και πέρασε τα πρώτα χρόνια της ζωής του αντιμετωπίζοντας κάποια προβλήματα υγείας.

Όσο μεγάλωνε, η ενασχόλησή του με τον υπολογιστή γινόταν όλο και πιο έντονη. Η αγορά νέου ηλεκτρονικού εξοπλισμού ήταν το μόνιμο αίτημά του και γινόταν αντικείμενο διαπραγματεύσεων με τους γονείς προκειμένου να διατηρήσει τις υψηλές επιδόσεις του στο σχολείο. Η ανατροφή του βασιζόταν γενικά στη χρήση εξωτερικών κινήτρων με τη μορφή υλικών παροχών. Προετοιμάστηκε για τις πανελλήνιες εξετάσεις με τη βοήθεια εντατικών ιδιαιτέρων μαθημάτων. Παρακολούθησε τη θετική κατεύθυνση με στόχο τις σχολές Μηχανικών Πληροφορικής. Αν και οι γονείς του θα επιθυμούσαν να σπουδάσει Οδοντιατρική, δεν του άσκησαν καμιά πίεση. Η βαθμολογία που συγκέντρωσε ήταν υψηλή αλλά δεν του επέτρεπε την πρόσβαση στις σχολές Πληροφορικής του Πολυτεχνείου. Οι σχολές Πληροφορικής του πανεπιστημίου δεν τον ενδιέφεραν. Δεύτερη επιλογή του ήταν η Οδοντιατρική Σχολή, «για καθαρά πρακτικούς λόγους», όπως αναφέρει. Οι γονείς χάρηκαν με την επιτυχία του και του διέθεσαν τις παροχές που του είχαν υποσχεθεί όταν θα περνούσε στο πανεπιστήμιο: ανεξάρτητο διαμέρισμα στην ίδια πολυκατοικία, αυτοκίνητο, και νέο ηλεκτρονικό εξοπλισμό.

Ο νεαρός εγκαταστάθηκε στο διαμέρισμά του, εξυπηρετείτο στο πατρικό σπίτι και διέθετε το χρόνο του στον υπολογιστή. Στο πρώτο έτος παρακολούθησε και πέρασε κάποια μαθήματα αλλά στη συνέχεια πήγαινε στη σχολή όλο και λιγότερο. Δηλώνει αδιάφορος προς την επιστήμη της Οδοντιατρικής, αλλά εκδηλώνει την αόριστη απόφαση να τελειώσει τις σπουδές του. Λέει πως δεν του αρέσει να παρακολουθεί τα μαθήματα και τα εργαστήρια και πως αν η σχολή ήταν θεωρητική, δηλαδή χρειαζόταν απλώς να μελετά στο σπίτι του και να δίνει τα μαθήματα, τότε δεν θα είχε κανένα πρόβλημα.

Στο μεταξύ, η προσκόλλησή του στον υπολογιστή γινόταν όλο και πιο έντονη. Σήμερα σπάνια βγαίνει από το σπίτι, δεν χρησιμοποιεί το αυτοκίνητό του και είναι σαν να ζει σε έναν ηλεκτρονικό κόσμο. Λέει πως μέσα από τον υπολογιστή μπορείς να κάνεις τα πάντα. Βρίσκει φίλους και κοπέλες μέσω του διαδικτύου, πληροφορείται για κάποια θέματα που τον ενδιαφέρουν και συμμετέχει σε πολύπλοκα παιχνίδια στρατηγικής. Ό,τι του χρειάζεται το ψωνίζει ηλεκτρονικά. Λόγω της καθιστικής ζωής έχει παχύνει πολύ, αλλά αυτό δεν φαίνεται να τον απασχολεί.

Οι γονείς του ανησυχούν πλέον για το πάχος του, για την απομόνωσή του και για την καθυστέρηση στις σπουδές του. Πίστευαν ως τώρα πως βρίσκεται στο πτυχίο, αλλά πρόσφατα αποκαλύφθηκε πως έχει από χρόνια εγκαταλείψει τη σχολή. Αντέδρασαν υποσχόμενοι ακόμη περισσότερες υλικές παροχές, με μόνη προϋπόθεση να ακολουθήσει συμβουλευτική διαδικασία προκειμένου να επιλύσει το θέμα των σπουδών του.

Ο νέος άντρας είναι εθισμένος στον υπολογιστή και, όπως συμβαίνει σε όλες τις εξαρτήσεις, η ζωή του περιστρέφεται γύρω από το αντικείμενο της εξάρτησής του. Το λυπηρό φαινόμενο των εξαρτήσεων προκύπτει ως συνδυασμός μιας προσωπικότητας με εξαρτητικές τάσεις και πολλών άλλων παραγόντων. Μεγάλο ρόλο παίζει η σημερινή κοινωνική κατάσταση που χαρακτηρίζεται από την απομόνωση της οικογένειας και του ατόμου από το κοινωνικό σύνολο, τα κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα που κάθε μέρα διογκώνονται, την ιδεολογική αστάθεια, την υποβάθμιση των αξιών, η διαθεσιμότητα των εξαρτητικών μέσων, τα οικονομικά κυκλώματα που βρίσκονται πίσω από αυτά κ.ά.

Η νέα αυτή μορφή εξάρτησης που αφορά τον υπολογιστή είναι απολύτως νόμιμη και μάλιστα πολύ καλά αποδεκτή στους νεανικούς κύκλους.

Ένα νέο άτομο είναι πιθανό να καταφύγει σ’ αυτήν:

• για να κοινωνικοποιηθεί σε μια ομάδα που χαρακτηρίζεται από συγκεκριμένη κουλτούρα. Το άτομο που θα επιλέξει αυτού του είδους την κοινωνικοποίηση φοβάται την «κανονική» κοινωνικοποίηση και αισθάνεται πιο ασφαλές στη μοναξιά του και στην εικονική πραγματικότητα. Μέσα σ’ αυτή μπορεί να εμφανίζεται και να εξαφανίζεται κατά βούληση, να δημιουργεί διάφορες προσωπικότητες και να τις χρησιμοποιεί κατά περίπτωση. Πρόκειται δηλαδή για μια πολύ «βολική» κοινωνικοποίηση που μπορεί να καλύψει μεγάλες ανασφάλειες. 
• για να ξεχωρίσει από τους άλλους και να διακηρύξει την ανεξαρτησία και την αυτονομία του. Παλιότερα, οι σημαντικές μεταβάσεις στη ζωή του ανθρώπου γίνονταν μέσα από συγκεκριμένες κοινωνικές διαδικασίες και συχνά επισφραγίζονταν από συγκεκριμένες τελετές. Σήμερα, τόσο τη διαδικασία της εξατομίκευσης όσο και τη διαδικασία της κοινωνικοποίησης του νέου την έχει αναλάβει εξολοκλήρου η οικογένεια και ο ίδιος. Οι φορείς αυτοί συχνά αποτυγχάνουν στο έργο τους, οπότε η εξάρτηση μπορεί να λειτουργήσει ως αποτυχημένο υποκατάστατο εξατομίκευσης, ανεξαρτησίας και διαφοροποίησης από τη μάζα.
• για να διασκεδάσει και να χαλαρώσει. Μέσα από την εξάρτηση τα άτομα που δεν έχουν αναπτύξει επαρκείς κοινωνικούς και συναισθηματικούς δεσμούς και οργανωμένες άμυνες αισθάνονται ότι χαλαρώνουν, ξεπερνούν τις ανασφάλειές τους, απελευθερώνονται από τα «πρέπει» τους, έχουν την αίσθηση της πληρότητας και του ελέγχου της ζωής τους. Καταφεύγουν σ’ έναν φανταστικό κόσμο, όπου νομίζουν ότι βρίσκουν την ψυχική ισορροπία, ικανοποίηση και ολοκλήρωση που αποζητούν.
• για να αισθανθεί διαφορετικός και ικανός σε έναν τομέα που είναι σήμερα «της μόδας». Μέσα από την αίσθηση αυτή, ο νέος έχει την ψευδαίσθηση της διαφορετικότητας, της αντίστασης προς το κατεστημένο, οικογενειακό και κοινωνικό, και «ηρωοποιείται».

Ψυχική εξάρτηση από τον υπολογιστή υπάρχει όταν κάποιος τον χρησιμοποιεί με σκοπό τη βελτίωση της γενικής ψυχικής του κατάστασης, τη μείωση της επίδρασης επώδυνων καταστάσεων ή τη χαλάρωση από ψυχικές εντάσεις, χωρίς να είναι σε θέση να ξεφύγει από τη «λύση» αυτή.  Αποφεύγει να αντιμετωπίσει το θέμα με διάφορες προφάσεις και περνά όλο και περισσότερο χρόνο στον υπολογιστή, ακριβώς όπως οι χρήστες ουσιών επιθυμούν όλο και μεγαλύτερες ποσότητες ουσίας για να αισθανθούν καλά. Χαρακτηριστική είναι η συγκέντρωση όλων τον τομέων της ζωής του ατόμου στον υπολογιστή και  η σταδιακή αποχώρησή του από την καθημερινή πραγματικότητα.

Όλοι οι εθισμοί αποτελούν πολυπαραγοντικά φαινόμενα. Οι παράγοντες αυτοί μπορούν να ομαδοποιηθούν σε τρεις κατηγορίες, δημιουργώντας το «τρίγωνο της εξάρτησης»: προσωπικότητα, μικρο-περιβάλλον και μακρο-περιβάλλον. Στην οικογένεια του Κυριάκου υπήρχε ανέκαθεν μεγάλη εκτίμηση προς τους υπολογιστές. Οι γονείς επισήμαιναν τις ελάχιστες γνώσεις τους στο αντικείμενο και εύχονταν να είχαν περισσότερες για να βοηθιούνται στη δουλειά τους. Θαύμαζαν τις γνώσεις του γιου τους και συχνά τις ανέφεραν στον κύκλο τους ως σημείο υπεροχής της οικογένειας. Στο περιβάλλον του ιδιωτικού σχολείου όπου φοίτησε οι υπολογιστές ήταν της μόδας και οι γνώστες τους έχαιραν μεγάλης εκτίμησης. Το ίδιο ισχύει και γενικότερα στην κοινωνία σήμερα.
Αν και κάθε περίπτωση εξάρτησης είναι ιδιαίτερη, υπάρχουν στις οικογένειες των εξαρτημένων μερικά κοινά χαρακτηριστικά, πολλά από τα οποία διαπιστώθηκαν και στην παρούσα περίπτωση:

• Συγκρούσεις και δυσλειτουργίες μέσα στην οικογένεια, αρνητική στάση και έλλειψη αποδοχής προς το παιδί.  Οι γονείς και η ευρύτερη οικογένεια, όσο κι αν επιφανειακά στήριζαν και επιβράβευαν τον Κυριάκο, πάντα τον θεωρούσαν «ελαττωματικό» λόγω των προβλημάτων που είχε παρουσιάσει στα πρώτα του χρόνια.
• Οικογένειες χωρίς συνοχή, με ανύπαρκτους ή ασταθείς δεσμούς, που «καθένας τραβά το δρόμο του». Στην οικογένεια του Κυριάκου οι γονείς, παρότι παρουσιάζουν προς τα έξω μια αρμονική σχέση, δεν έχουν πραγματική επαφή. Εδώ και πολλά χρόνια ζουν συμβατικά λόγω κοινών επαγγελματικών και οικονομικών συμφερόντων και ο πατέρας διατηρεί μόνιμη εξωσυζυγική σχέση με την ανοχή της συζύγου του. Ο Κυριάκος είναι γνώστης της κατάστασης και αναφέρεται στο θέμα με αδιαφορία.
• Υπερπροστατευτικές οικογένειες, σχέσεις προσκόλλησης και συνεξάρτησης, καταπίεση της τάσης εξατομίκευσης και ανεξαρτητοποίησης του παιδιού. Οι γονείς πάντα φέρονταν υπερπροστατευτικά προς τον Κυριάκο και τον ενίσχυαν να παραμείνει  κλεισμένος στο σπίτι και εξαρτημένος από την οικογένεια.
• Ανατροφή των παιδιών χωρίς σωστά όρια. Τα όρια μπορεί να είναι πολύ πιεστικά ή να απουσιάζουν τελείως ή ακόμη να είναι αντιφατικά ή εναλλασσόμενα. Η ανατροφή του Κυριάκου δεν βασιζόταν σε  συγκεκριμένη ιδεολογική τοποθέτηση των γονέων και δεν περιλάμβανε κανέναν οικονομικό περιορισμό.
• Παραδείγματα εξαρτήσεων μέσα στην οικογένεια, τόσο στο επίπεδο των σχέσεων όσο και στο πρακτικό επίπεδο π.χ. κάπνισμα, κατανάλωση αλκοολούχων ποτών, φαρμάκων, διαταραχές διατροφής, τζόγος κ.ά. Η μητέρα είναι εξαρτημένη από το φαγητό και τα βράδια στο σπίτι χαλαρώνει τσιμπολογώντας. Είναι υπέρβαρη και χρησιμοποιεί κατά βούληση ηρεμιστικά χάπια. Ο πατέρας είναι μανιώδης καπνιστής και  συχνά καταναλώνει αρκετό αλκοόλ.

Η συμβουλευτική διαδικασία με τον Κυριάκο δεν ήταν εύκολη. Για να συγκεντρωθούν οι πιο πάνω πληροφορίες χρειάστηκαν αρκετές συνεδρίες τις οποίες ο νέος άντρας αντιμετώπισε «διεκπεραιωτικά».  Το γεγονός πως δεν ασχολήθηκα εξαρχής με το πρόβλημα των σπουδών του αρχικά τον ανακούφισε και βοήθησε να καθιερωθεί κάποια επικοινωνία μεταξύ μας. Στη συνέχεια, όταν κατάλαβε πως επικεντρώνομαι στο θέμα του υπολογιστή ως εξάρτηση, έγινε αμυντικός και προσπάθησε να απωθήσει το ζήτημα.
Κομβικό σημείο της συνεργασίας μας ήταν η συζήτηση για τις σχέσεις του με το άλλο φύλο. Ομολόγησε πως δεν έχει ως τώρα προσεγγίσει κάποια κοπέλα στην πραγματική ζωή ούτε στο επίπεδο του φλερτ. Από τα χρόνια της εφηβείας του φλέρταρε  μέσω το διαδικτύου και αυτό του έδινε μεγάλη χαρά χωρίς να τον φορτίζει με άγχος. Όταν ήταν είκοσι χρονών, έπειτα από φλερτ κάποιων μηνών με μια συνομήλικη κοπέλα στο διαδίκτυο, πήρε την πρωτοβουλία να τη συναντήσει κι εκείνη δέχτηκε. Όταν τη γνώρισε από κοντά εντυπωσιάστηκε από την εμφάνισή της και δήλωσε ερωτευμένος μαζί της. Εκείνη όμως του είπε πως από κοντά δεν της αρέσει γιατί είναι υπέρβαρος και δεν έχει τίποτα από το πνεύμα που τον χαρακτηρίζει ως διαδικτυακή προσωπικότητα. Εξέφρασε μάλιστα την αμφιβολία αν το άτομο που έχει μπροστά της και αυτός με τον οποίο τόσον καιρό επικοινωνούσε στο διαδίκτυο είναι το ίδιο πρόσωπο. Ο Κυριάκος πληγώθηκε πολύ και δεν επιχείρησε να ξανασυναντήσει κάποια διαδικτυακή γνωριμία. Οχυρώθηκε στον ασφαλή εικονικό του κόσμο, μέσα στον οποίο μπορεί να είναι ο έξυπνος, σίγουρος και γοητευτικός άντρας που αποτελεί το ιδανικό του.
Συνήθισε από τη μια μεριά να φλερτάρει μέσα από το διαδίκτυο με κοπέλες που τον ενδιαφέρουν ως προσωπικότητες και του γενούν συναισθήματα, αλλά δεν επιδιώκει πλέον να τις συναντήσει. Από την άλλη μεριά συνάπτει εικονικές σχέσεις που περιλαμβάνουν και κυβερνο-σεξ, αμειβόμενο ή μη.
Η συμβουλευτική διαδικασία με τον Κυριάκο ήταν μακροχρόνια και περιέλαβε και αρκετές οικογενειακές συνεδρίες. Δυο χρόνια μετά ο νέος άντρας έχει εγκαταλείψει οριστικά την Οδοντιατρική και εργάζεται σε μια μικρή εταιρία υποστήριξης υπολογιστών. Βγάζει χρήματα που του επιτρέπουν να αυτοσυντηρείται, με δεδομένο ότι διαμένει ακόμα στο διαμέρισμα που ανήκει στην οικογένειά του. Αν και περνά το μεγαλύτερο μέρος του ελεύθερου χρόνου του στον υπολογιστή, έχει κάνει σημαντικά βήματα προς την κοινωνικοποίηση. Έχει αποκτήσει στο χώρο εργασίας του κάποιους φίλους που μοιράζονται το πάθος του για τον υπολογιστή, μετακινώντας την εξάρτησή του σε ένα πιο κοινωνικό επίπεδο. Έχει δοκιμάσει το σεξ σε μια ευκαιριακή γνωριμία με μια πιο έμπειρη κοπέλα, και τώρα βγαίνει με μια άλλη κοπέλα που γνώρισε μέσω του διαδικτύου.

Συμβουλή προς τις γυναίκες: Μην επιδιώξετε να τον προσεγγίσετε όσο βρίσκεται στη φάση της εξάρτησης. Μπορεί να ανταποκριθεί μόνο σε διαδικτυακές δραστηριότητες. Τώρα που η εξάρτησή του βρίσκεται σε καλό δρόμο, προσεγγίστε τον μόνο αν έχετε πολλή υπομονή και τη διάθεση να παίξετε το ρόλο της δασκάλας και να του δείξετε μεγάλη αποδοχή και κατανόηση.