Συνεξάρτηση μητέρας και εξηντάχρονου γιου

Είμαι 59 χρονών και παντρεμένη από τα 26 μου με τον Χ, τρία χρόνια μεγαλύτερό μου. Δεν αποκτήσαμε παιδιά. Το πρόβλημα που αντιμετωπίζω είναι η προσκόλληση του Χ με την μητέρα του ετών 90 και εκτός από τα γεράματα υγιέστατη με την οποία μένουμε στο ίδιο οίκημα αλλά σε διαφορετικά διαμερίσματα.

Μια αναδρομή με πείθει πως η προσκόλληση αυτή υπήρχε ακόμα πριν παντρευτούμε, και εντάθηκε αμέσως μετά τον γάμο μας. Όσα χρόνια αποκτήσαμε δικό μας σπιτικό, ασχολήθηκε ελάχιστα με αυτό και πιθανόν και με εμένα. Οι ελάχιστες έξοδοι μας και κατόπιν πίεσης δικής μου προϋπέθεταν την συναίνεση των δικών του.

Ο Χ έχει μια αδελφή που είτε έχει βολευτεί με την στάση του είτε γιατί έχει διαφορετικό χαρακτήρα δεν έχει τέτοιου είδους αντιδράσεις. Απο αυτήν έμαθα πως όταν ήταν μικρά και πήγαιναν σχολείο η μάνα τους συνήθιζε να τα χαιρετά λέγοντας πως όταν θα επέστρεφαν αυτή θα είχε πεθάνει.

Τώρα ο Χ έχει εντελώς προσκολληθεί στην μητέρα του έχουμε να βγούμε μαζί περίπου δύο χρόνια. Επίσης για λίγα χρόνια λόγω της δουλειάς μου πήρα μετάθεση για το εξωτερικό εκπληρώνοντας έτσι ένα όνειρό μου να δω πώς είναι ο κόσμος πέρα από την Ελλάδα, δεδομένου ότι ο Χ απέκλειε ένα μακρινό ταξίδι λόγω των γονιών του. Ο Χ ερχόταν για μια βδομάδα κάθε μήνα, το χαιρόταν και ακόμα μιλά συνεχώς για τις εμπειρίες του.

Επέστρεψα κάπου στα 50 και με έκπληξη διαπίστωνα καθημερινά πόσο πιο μόνη ήμουν εδώ μέσα στο ίδιο το σπίτι μου. Μου δήλωσε πως για το οτιδήποτε η μάνα του προηγείται, ανεβαίνει στο σπίτι μονάχα για να φάει και να κοιμηθεί, δεν βγαίνει πια καθόλου, δεν έχει φίλους αλλά ούτε και θέλει να προσκαλέσω κάποιον εφόσον αυτή η πρόσκληση θα τον κρατήσει μακριά από την μητέρα του. Έχει αποκτήσει πια όλες τις συνήθειές της και είναι αδιάφορος ακόμα και στις προτροπές των γιατρών που του είπαν ότι έχουμε και οι δύο ανάγκη από περισσότερη κοινωνική ζωή. Η μητέρα του κάνει συνεχώς προσπάθειες να μην τον αφήσει να απομακρυνθεί από κοντά της, ενώ παράλληλα εκείνος μου έχει πει δύο τουλάχιστον φορές ότι παρακαλά να πεθάνει για να ελευθερωθούμε. Επειδή εγώ έχω παραιτηθεί από το να αλλάξω αυτή του την στάση, επειδή νιώθω λίγο πικραμένη που η ζωή μου κύλησε μέσα στην δική του την απουσία και επειδή φοβάμαι πως τα προβλήματά μου θα επιδεινωθούν θα σε παρακαλούσα να μου πεις την άποψή σου.

Χ.

Εδώ πρόκειται για μια κατάσταση συν-εξάρτησης που δημιουργήθηκε από τη μητέρα, για λόγους δικών της ψυχολογικών ελλείψεων. Ο γιος ήταν προφανώς πολύ αδύναμος για να φέρει αντιρρήσεις και έτσι δημιουργήθηκε στην οικογένειά τους ένα δίπολο με συμπληρωματική παθολογία. Όσο κι αν ο σύζυγος λέει πως θα απελευθερωθεί με το θάνατο της μητέρας, δυστυχώς η εξαρτητική και αδύναμη προσωπικότητά του θα παραμείνει και μετά το θάνατό της. Οι σχέσεις δεν καταλύονται με τη φυσική απομάκρυνση ή ακόμη και με το θάνατο, αν δεν τις λύσουμε μέσα μας.


Για να αλλάξει ο άντρας σου θα πρέπει να το συνειδητοποιήσει και να το επιδιώξει ο ίδιος. Το μόνο που μπορείς να κάνεις εδώ είναι να τον καθοδηγήσεις σε διαδικασία ψυχοθεραπείας, με μια ήρεμη συζήτηση εφόλης της ύλης. Τώρα το θέμα είναι τι θα κάνεις εσύ με τον ευατό σου...

Υποθέτω πως είδες τα σημάδια πριν τον παντρευτείς, αλλά ο έρωτας και η νεαρή ηλικία σε έκαναν να προχωρήσεις μαζί του. Παρατηρώ πως έκανες κάποιες προσπάθειες να επιλύσεις την κατάσταση, όπως το να πάτε για λίγο σε δικό σας σπίτι και να φύγεις στο εξωτερικό. Αυτά όμως δεν διόρθωσαν τίποτα ουσιαστικά, και πέρασες 33 χρόνια ανικανοποίητη από το γάμο σου.

Τι είναι αυτό που σε έκανε να παραμείνεις; Πάντα στις σχέσεις μας γίνεται ένας εσωτερικός "ισολογισμός" που μας οδηγεί στο να μείνουμε ή να φύγουμε. Υποθέτω λοιπόν πως για σένα τα θετικά της σχέσης ήταν περισσότερα από τα αρνητικά και ίσως αυτό να οφείλεται και στο φόβο σου για το άγνωστο, τη μοναξιά, σε στερεότυπα, αβάσιμες ελπίδες κτλ. Αυτά λοιπόν πιστεύω πως θα έπρεπε πρώτα να διερευνήσεις. Το σώμα σου έχει αρχίσει να διαμαρτύρεται για να σε κάνει να ψαχτείς, γιατί όταν δε μιλά η ψυχή μιλά το σώμα.

Ποιά είναι τα συναισθήματά σου για τον άντρα σου σήμερα; Τον αγαπάς; θέλεις να παραμείνετε μαζί στην τρίτη ηλικία; προσδοκάς κι εσύ αλλαγές με το θάνατο της πεθεράς σου; Αν η κατάσταση έχει γίνει αφόρητη και δεν αντέχεις, υπονομεύεται και η υγεία σου, ίσως θα έπρεπε να σκεφτείς να χωρίσεις, έστω και αργά. Αν αποφασίσεις να παραμείνεις, φρόντισε να έχεις και μια ανεξάρτητη ζωή: να έχεις φίλους, ενδιαφέροντα, να βγαίνεις, να κάνεις ταξίδια και να διατηρήσεις από τη συνύπαρξη με το σύζυγο μόνο τα κομάτια που σε ευχαριστούν.

Σε κάθε περίπτωση, αξίζει να ψάξεις μέσα σου με τη βοήθεια ψυχοθεραπείας τους λόγους που σε έκαναν να ζεις με μια "απουσία" και βέβαια να προλάβεις την επιδείνωση της ζωής σου.