Ο γιος μου είναι εθισμένος στον υπολογιστή

Ο γιος μου είναι 22 ετών, φοιτητής. Από μικρός είχε μανία με τον υπολογιστή, αλλά από τότε που πέρασε στο πανεπιστήμιο είναι όλη τη νύχτα κολλημένος στον υπολογιστή και τη μέρα κοιμάται. Δεν βγαίνει όπως όλα τα παιδιά. Με τις σπουδές του δεν ασχολείται. Λέει πως έχει φίλους μέσω διαδικτύου και παίζει μαζί τους κάποια παιχνίδια. Ανησυχώ πολύ. Το παιδί μου δεν ζει φυσιολογική ζωή. Του έχουμε μιλήσει και με το καλό και με το άσχημο, αλλά τίποτα.
Β.

Φαίνεται πως ο γιος σου είναι εθισμένος στον υπολογιστή και, όπως συμβαίνει με όλες τις εξαρτήσεις, η ζωή του περιστρέφεται γύρω από το αντικείμενο της εξάρτησής του.  Η εξάρτηση από τον υπολογιστή κατά κανόνα εκφράζει μια προσπάθεια το άτομο να κρυφτεί από τον κόσμο και να καταφύγει σε ένα ασφαλές εικονικό περιβάλλον. Δυστυχώς δεν μπορείς να τον αναγκάσεις να κάνει κάτι αν  ο ίδιος δεν συνειδητοποιήσει οτι έχει πρόβλημα. Πώς είναι οι σχέσεις σας μαζί του; Υπάρχει διάλογος;  Εκφράστε τις ανησυχίες σας σε μια ήρεμη συζήτηση και μετά περάστε σε πιο δραστικά μεσα: Έχετε θέσει κάποιο χρονικό ορίζοντα για να τελειώσει τις σπουδές του; Αφού πρακτικά δεν σπουδάζει, θα πρέπει να εργάζεται για να κερδίζει το χαρτζιλίκι του.  Η καλύτερη λύση θα ήταν να ενταχτεί σε συμβουλευτική διαδικασία η οποία θα περιλάβει και κάποιες οικογενειακές συνεδρίες.

Στη συνέχεια επισυνάπτω ένα κείμενο που επιχειρεί να αναλύσει το θέμα των εξαρτήσεων και ειδικά της εξάρτησης από τον υπολογιστή. Είναι ένα απόσπασμα από το νέο βιβλίο που ετοιμάζω, με τίτλο "ΑΝΤΡΕΣ".

Κατερίνα

"Το λυπηρό φαινόμενο των εξαρτήσεων προκύπτει ως συνδυασμός μιας προσωπικότητας με εξαρτητικές τάσεις και πολλών άλλων παραγόντων. Μεγάλο ρόλο παίζει η σημερινή κοινωνική κατάσταση που χαρακτηρίζεται από την απομόνωση της οικογένειας και του ατόμου από το κοινωνικό σύνολο, τα κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα που κάθε μέρα διογκώνονται, την ιδεολογική αστάθεια, την υποβάθμιση των αξιών, η διαθεσιμότητα των εξαρτητικών μέσων, τα οικονομικά κυκλώματα που βρίσκονται πίσω από αυτά κ.ά.

Η νέα μορφή εξάρτησης που αφορά τον υπολογιστή είναι απολύτως νόμιμη και μάλιστα πολύ καλά αποδεκτή στους νεανικούς κύκλους.

Ένα νέο άτομο είναι πιθανό να καταφύγει σ’ αυτήν:

• για να κοινωνικοποιηθεί σε μια ομάδα που χαρακτηρίζεται από συγκεκριμένη κουλτούρα. Το άτομο που θα επιλέξει αυτού του είδους την κοινωνικοποίηση φοβάται την «κανονική» κοινωνικοποίηση και αισθάνεται πιο ασφαλές στη μοναξιά του και στην εικονική πραγματικότητα. Μέσα σ’ αυτή μπορεί να εμφανίζεται και να εξαφανίζεται κατά βούληση, να δημιουργεί  διάφορες προσωπικότητες και να τις χρησιμοποιεί κατά περίπτωση. Πρόκειται δηλαδή για μια πολύ «βολική» κοινωνικοποίηση που μπορεί να καλύψει μεγάλες ανασφάλειες. 

• για να ξεχωρίσει από τους άλλους και να διακηρύξει την ανεξαρτησία και την αυτονομία του. Παλιότερα, οι σημαντικές μεταβάσεις στη ζωή του ανθρώπου γίνονταν μέσα από συγκεκριμένες κοινωνικές διαδικασίες και συχνά επισφραγίζονταν από συγκεκριμένες τελετές. Σήμερα, τόσο τη διαδικασία της εξατομίκευσης όσο και τη διαδικασία της κοινωνικοποίησης του νέου την έχει αναλάβει εξολοκλήρου η οικογένεια και ο ίδιος. Οι φορείς αυτοί συχνά αποτυγχάνουν στο έργο τους, οπότε η εξάρτηση μπορεί να λειτουργήσει ως αποτυχημένο υποκατάστατο εξατομίκευσης, ανεξαρτησίας και διαφοροποίησης από τη μάζα.
• για να διασκεδάσει και να χαλαρώσει. Μέσα από την εξάρτηση τα άτομα που δεν έχουν αναπτύξει επαρκείς κοινωνικούς και συναισθηματικούς δεσμούς και οργανωμένες άμυνες αισθάνονται ότι χαλαρώνουν, ξεπερνούν τις ανασφάλειές τους, απελευθερώνονται από τα «πρέπει» τους, έχουν την αίσθηση της πληρότητας και του ελέγχου της ζωής τους. Καταφεύγουν σ’ έναν φανταστικό κόσμο, όπου νομίζουν ότι βρίσκουν την ψυχική ισορροπία, ικανοποίηση και ολοκλήρωση που αποζητούν.
• για να αισθανθεί διαφορετικός και ικανός σε έναν τομέα που είναι σήμερα «της μόδας». Μέσα από την αίσθηση αυτή, ο νέος έχει την ψευδαίσθηση της διαφορετικότητας, της αντίστασης προς το κατεστημένο, οικογενειακό και κοινωνικό, και «ηρωοποιείται».

Ψυχική εξάρτηση από τον υπολογιστή υπάρχει όταν κάποιος τον χρησιμοποιεί με σκοπό τη βελτίωση της γενικής ψυχικής του κατάστασης, τη μείωση της επίδρασης επώδυνων καταστάσεων ή τη χαλάρωση από ψυχικές εντάσεις, χωρίς να είναι σε θέση να ξεφύγει από τη «λύση» αυτή.  Αποφεύγει να αντιμετωπίσει την κατάσταση με διάφορες προφάσεις και περνά όλο και περισσότερο χρόνο στον υπολογιστή, ακριβώς όπως οι χρήστες ουσιών επιθυμούν όλο και μεγαλύτερες ποσότητες ουσίας για να αισθανθούν καλά. Χαρακτηριστική είναι η συγκέντρωση όλων τον τομέων της ζωής του ατόμου στον υπολογιστή και  η σταδιακή αποχώρησή του από την καθημερινή ζωή.

Όλοι οι εθισμοί αποτελούν πολυπαραγοντικά φαινόμενα. Οι παράγοντες αυτοί μπορούν να ομαδοποιηθούν σε τρεις κατηγορίες, δημιουργώντας το «τρίγωνο της εξάρτησης»: Προσωπικότητα, μικρο-περιβάλλον και μακρο-περιβάλλον......"