Ο γιος μου έκανε «κατάληψη» στο σπίτι

Η φίλη Π μας έγραψε επηρεασμένη από την προηγούμενη ανάρτηση.

Έχω πρόβλημα που ο γιος μου φέρνει τις φίλες του και τις εγκαθιστά στο σπίτι. Είμαι 56 ετών, με ένα γιο 30 ετών που μένει μαζί μου και μια κόρη 28 που σπούδασε σε άλλη πόλη και παρέμεινε να εργαστεί εκεί. Πριν από 10 χρόνια πήρα διαζύγιο. Σήμερα συνδέομαι με έναν άνδρα νεότερό μου, παντρεμένο, χωρίς κανένας να γνωρίζει γι’ αυτή τη σχέση.

Ο γιος μου ήταν πάντα εξαρτημένος από την οικογένεια, σε αντίθεση με την κόρη μου που από μικρή ήταν ανεξάρτητη. Είχε φύγει στην Αγγλία για σπουδές αλλά δεν τις ολοκλήρωσε, επειδή εκείνη την εποχή υπήρχαν φασαρίες στο σπίτι λόγω του διαζυγίου. Επέστρεψε στην Ελλάδα, έβγαλε ένα ιδιωτικό πανεπιστήμιο και τώρα εργάζεται σε ένα κατάστημα, σε δουλειά άσχετη προς τις σπουδές του. Τα χρήματα που κερδίζει φτάνουν μόνο για τα προσωπικά του έξοδα, οπότε παραμένει στο σπίτι μαζί μου. Είχε ως τώρα δυο σοβαρές και μακροχρόνιες σχέσεις και μου είχε εγκαταστήσει τις κοπέλες μέσα στο σπίτι, με αποτέλεσμα να περιορίζεται η δική μου ελευθερία και βέβαια να αυξάνονται τα έξοδα του σπιτιού. Δεν εργάζομαι και τα βγάζω δύσκολα πέρα. Τώρα έχει μόλις χωρίσει και δεν θέλω να επαναληφθεί αυτό το φαινόμενο, αλλά φοβάμαι πως ο γιος μου έχει καλομάθει.

Π.

Είναι φανερό πως χειρίστηκες λάθος την κατάσταση, αλλά αυτό δεν σημαίνει πως δεν μπορείς να την αλλάξεις και να θέσεις νέους όρους.

Στις οικογένειες το κάθε παιδί καταλαμβάνει συνήθως μια συγκεκριμένη θέση πολύ διαφορετική από το/τα άλλο/α παιδί/ά, πράγμα που φαίνεται πως έγινε και στη δική σου οικογένεια. Κι εσύ φαίνεται πως έχεις αποδεχτεί για το γιο σου το ρόλο του αδύναμου και εξαρτημένου, όπως φαίνεται από τις δικαιολογίες που βρίσκεις γι’ αυτόν. Όταν στο σπίτι υπήρχαν φασαρίες λόγω του διαζυγίου, ο γιος έφυγε στην Αγγλία, ενώ η κόρη πέρασε σε Ελληνικό πανεπιστήμιο. Παρότι ο δρόμος που διάλεξε ο γιος ήταν ευκολότερος, τουλάχιστον στην αρχή του, εκείνος δεν τα κατάφερε και ξαναγύρισε. Του εξασφαλίσατε σπουδές σε ιδιωτικό πανεπιστήμιο, παρά τα περιορισμένα σας οικονομικά μέσα. Στη συνέχεια, εκείνος αρκέστηκε σε μια δουλειά που δεν τον καθιστά ανεξάρτητο, ενώ στην ηλικία που βρίσκεται θα έπρεπε να μπορεί να ζει μόνος.

Αντιλαμβάνομαι τις οικονομικές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι νέοι, αλλά αν κάποιος προσπαθήσει πραγματικά μπορεί να ανεξαρτητοποιηθεί, ειδικά αν θέλει να έχει και απόλυτη ελευθερία στην προσωπική του ζωή. Θα μπορούσε για παράδειγμα να μοιραστεί ένα μικρό διαμέρισμα με ένα φίλο του ή με την κοπέλα του και να μοιράζονται τα έξοδα. Θα μπορούσε να μειώσει τα προσωπικά του έξοδα ή να βρει μια πρόσθετη δουλειά πχ. κάποια Σαββατοκύριακα. Θα μπορούσε να βρίσκεται σε συνεχή αναζήτηση μιας καλύτερης δουλειάς.

Αφού όμως δεν έχει καταφέρει να ανεξαρτητοποιηθεί, πρέπει μέσα στο σπίτι να τηρεί κάποιους όρους που θα θέτεις εσύ. Ισχύουν όλα όσα έγραψα στη φίλη της προηγούμενης ανάρτησης. Επιπλέον στη δική σου περίπτωση, μέσα στο σπίτι συμβιώνετε δυο ενήλικα και ανεξάρτητα άτομα. Εσύ θα εγκαθιστούσες το φίλο σου μέσα σπίτι παρουσία του γιου σου; Εκείνος γιατί να έχει το αντίστοιχο δικαίωμα;

Ας έρθουμε τώρα σε σένα. Έχεις την προσωπική σου ζωή και δεν την κοινοποιείς.  Στην παρούσα περίπτωση καλά κάνεις, λόγω του ότι το άτομο είναι παντρεμένο και η σχέση πιθανότατα είναι ευκαιριακή. Αν όμως επρόκειτο για κάποιο ελεύθερο άτομο και η σχέση ήταν σταθερή για κάποια περίοδο, δεν θα χρειαζόταν να κρύβεσαι. Είσαι ελεύθερη και έχεις κάθε δικαίωμα να έχεις προσωπική ζωή και τα παιδιά σου να αποδεχτούν την ιδέα, έτσι ώστε να μην κρύβεσαι. Είναι απόλυτα φυσικό να γνωρίζουν πως η μητέρα τους βγαίνει με κάποιον και είναι στη δική σου επιλογή αν θα τον γνωρίσουν. Αν τον γνώριζαν, θα ήταν φυσικό να επισκέπτεται κάποιες φορές το σπίτι σας, όπως και η κοπέλα του γιου σου, αλλά ως εκεί. Ούτε εσύ θα ήταν σωστό να τον εγκαταστήσεις στο σπίτι μαζί με το γιο σου, ούτε κι ο γιος σου να εγκαταστήσει τη φίλη του. Πρέπει να συνειδητοποιήσεις πως έχεις τουλάχιστον ίσα δικαιώματα προσωπικής ζωής με το γιο σου και πως πρέπει εκείνος να σέβεται τόσο την προσωπική σου ζωή –όταν έχεις- όσο και την ησυχία σου.

Προτείνω να εκφράσεις στο γιο σου πόσο σε δυσκόλεψε η συμβίωση με τις φίλες του και πως δεν θέλεις το φαινόμενο να επαναληφθεί. Ενθάρρυνέ τον να φύγει από το σπίτι, όσο κι αν αυτό σου φαίνεται σκληρό. Θα κάνει καλό και στους δυο σας. Θα απαλύνει την πιθανή αμοιβαία συν-εξάρτηση, θα βοηθήσει εκείνον να ωριμάσει και εσένα να βρεις την ησυχία σου και να έχεις προσωπική ζωή  μέσα στο σπίτι σου.

Κατερίνα

Κατάργηση της ιδιωτικότητας μέσα στο σπίτι

Ο μεγάλος μας γιος είναι 20 ετών (Έχουμε άλλον ένα γιο 16 και μια κόρη 14). Από μικρός ήταν ένα ατίθασο παιδί που διεκδικούσε μεγάλες ελευθερίες για την ηλικία του και έκανε παρέες που δεν μας άρεσαν. Δεν προετοιμάστηκε για τις πανελλήνιες εξετάσεις και, όπως ήταν αναμενόμενο, δεν πέρασε σε κάποια πανεπιστημιακή σχολή. Προσπαθήσαμε να τον πείσουμε να ξαναδοκιμάσει αλλά δεν τα καταφέραμε. Τελικά φοιτά σε ένα ιδιωτικό ΙΕΚ που φαίνεται πως του αρέσει. Εδώ και κάποιους μήνες συνδέεται με μια συνομήλική του κοπέλα, παιδί χωρισμένων γονέων που ζει με τη μητέρα της. Το θέμα είναι πως την έχει εγκαταστήσει μέσα στο σπίτι μας και την έχει κάνει μέλος της οικογενείας μας. Από τη μια μεριά αυτό είναι καλό γιατί ο γιος μας δεν βγαίνει πλέον τα βράδια αργά, όπως συνήθιζε, και έχει κόψει τις κακές παρέες. Από την άλλη το θεωρώ ανάρμοστο να έχει εγκατασταθεί η κοπέλα στο σπίτι μας και να ζουν σαν παντρεμένοι.

Τ.

Αντιλαμβάνομαι πως στην προσπάθειά σας να έχετε κάποιο έλεγχο στη ζωή του γιου σας, έχετε προσαρμοστεί στην επιθυμία του να συμβιώνει με τον κοπέλα του μέσα στο σπίτι σας. Αυτό δεν το θεωρώ σωστό και η άποψη αυτή δεν έχει να κάνει με την «ηθική» αλλά με την ιδιωτικότητα και την αισθητική (με την ευρεία έννοια) που πρέπει να επικρατεί μέσα σε ένα σπίτι.

Είναι φυσικό ο γιος σας στην ηλικία του να έχει κοπέλα με την οποία να έχει ολοκληρωμένη ερωτική ζωή. Συμφωνώ επίσης πως μια καλή σχέση ή τουλάχιστον μια περίοδος ερωτικού ενθουσιασμού ενός νέου μπορεί να τον αποκόψει από κακές παρέες και υπερβολικές εξόδους (όπως και από καλές).

Είναι επίσης φυσικό ο νέος να φέρνει φίλους και την κοπέλα του στο σπίτι και να περνούν κάποιες ώρες μαζί. Τα δικαιώματά του δεν πρέπει όμως να ξεπερνούν αυτά τα όρια. Υποθέτω πως ζείτε σε ένα τυπικό διαμέρισμα και όχι σε κάποια έπαυλη, όπου το κάθε παιδί έχει το διαμέρισμά του. Το να έχει ο γιος σας τη μόνιμη παρουσία της φίλης του και τη σεξουαλική του δραστηριότητα μέσα στο σπίτι υποθέτω πως θα σας φέρνει όλους σε δύσκολη θέση. Οι νέοι δεν είναι συνήθως διακριτικοί στην προσωπική τους ζωή και τα μικρότερα παιδιά σας μπορεί να εισαχθούν απότομα σε κάποια θέματα και μεθαύριο θα έχουν κι αυτά τις ίδιες απαιτήσεις.

Επιπλέον, η ιδιωτικότητα μέσα στο σπίτι μας είναι ένα από τα λίγα δικαιώματα που απολαμβάνει ο σύγχρονος ενήλικος, και πρέπει να προασπίζεται. Προσωπικά δεν θα μου άρεσε καθόλου να προσέχω τη νυχτερινή μου αμφίεση ή τις επισκέψεις μου στο μπάνιο επειδή εκτός από τα παιδιά μου κυκλοφορεί μέσα στο σπίτι μου και μια ξένη κοπέλα. Ούτε βέβαια να αντιμετωπίζει τις ίδιες δυσκολίες και ο σύζυγός μου. Επιπλέον, δεν θα ήθελα να προσθέσω ένα έκτο άτομο στην οικογένειά μου. Κι αν ο γιος σας κάποια στιγμή χωρίσει με τη συγκεκριμένη κοπέλα, έτσι όπως έχει μάθει, θα σας εγκαταστήσει γρήγορα μια άλλη με την οποία η οικογένειά σας θα πρέπει να καταβάλει νέα προσπάθεια να προσαρμοστεί.

Προτείνω να μιλήσετε στο γιο σας για το θέμα αυτό και να θέσετε κάποια όρια στην προσωπική του ζωή μέσα στο σπίτι, τα οποία όρια θα πρέπει να μεταφέρει και στη φίλη του. Αν αρνηθεί να σας ακούσει, πρέπει να κάνετε την επόμενη συζήτηση με το γιο σας και τη φίλη του ταυτόχρονα, δηλώνοντας βέβαια πως δεν έχετε κάτι εναντίον της. Στο πιθανό επιχείρημα του γιου σας «πώς σας ήρθε τώρα ενώ μέχρι τώρα δεν διαμαρτυρόσασταν», μπορείτε να παραδεχτείτε πως κάνατε λάθος, δεν εκτιμήσατε σωστά την κατάσταση, αλλά τώρα η πράξη σας οδήγησε σε διαφορετικές αποφάσεις που θέλετε να ισχύουν από δω και πέρα. Επιπλέον, παρότι η κοπέλα είναι ενήλικη, έχετε έναν βαθμό υπευθυνότητας απέναντι στους γονείς της. Δεν ανησυχούν που η κόρη τους έχει εγκατασταθεί σε ένα ξένο σπίτι; Κάποια στιγμή μπορεί να κατηγορηθείτε γι’ αυτό.

Δείχνετε στο γιο σας ότι τον αγαπάτε και τον αποδέχεστε, έτσι ώστε να μειώσει τις αντιδραστικές συμπεριφορές. Μην ανταλλάζετε όμως το «συμμάζεμά» του στο σπίτι με υποχωρήσεις στις αρχές σας. Δεν έχει σημασία αν είναι «καλό παιδί» ή όχι ή αν έχει επιτύχει στις σπουδές του. Κάποιοι κανόνες πρέπει να ισχύουν σε κάθε οικογένεια όπως κι αν έχουν τα πράγματα. Έτσι ο γιος σας θα εκπαιδευτεί στα όρια κι εσείς θα βρείτε την ησυχία σας.

Κατερίνα

Η κόρη του με αγνοεί

Είμαι 42 ετών και δεν έχω παντρευτεί ποτέ. Τα τελευταία τρία χρόνια συνδέομαι με τον Μ., 45 ετών, ο οποίος από την αρχή της γνωριμίας μας βρισκόταν σε διαδικασία διαζυγίου και ζούσε μόνος. Το διαζύγιό τους καθυστερεί να βγει γιατί υπάρχουν από μέρους της συζύγου του οικονομικές διεκδικήσεις. Η σχέση μου με τον Μ είναι πολύ καλή, μένουμε τον τελευταίο χρόνο στο ίδιο σπίτι και σχεδιάζουμε να παντρευτούμε μόλις βγει το διαζύγιό του. Επειδή και οι δυο θέλουμε να δημιουργήσουμε μαζί οικογένεια και εγώ δεν έχω περιθώριο χρόνου, αψηφήσαμε το κοινωνικό μέρος και αποφασίσαμε να κάνουμε παιδί εκτός γάμου και ο Μ να το αναγνωρίσει αμέσως. Βρίσκομαι ήδη στον πέμπτο μήνα της εγκυμοσύνης μου και είμαστε και οι δυο πολύ ευτυχείς γι’ αυτό. Υπάρχουν ακόμη αρκετά εκκρεμή θέματα, αλλά αυτό που με απασχολεί περισσότερο είναι το θέμα της κόρης του, 15 ετών. Επηρεασμένη από τη μητέρα της, η μικρή δεν έχει δεχτεί να με γνωρίσει, παρ’ ότι ο πατέρας της έχει προσπαθήσει με πολλούς τρόπους και εγώ έχω πολύ καλή διάθεση να επικοινωνήσω μαζί της. Δεν θέλει να έρθει στο σπίτι μας και βλέπει τον πατέρα της έξω. Δεν γνωρίζει ακόμη πως είμαι έγκυος. Όταν γεννηθεί το μωρό τι θα γίνει; Πώς να το χειριστούμε;

Β.

Είναι πολύ καλό που αποφασίσατε να αποχτήσετε το παιδί που και οι δυο επιθυμούσατε αγνοώντας τα κοινωνικά στερεότυπα.

Σχετικά με την κόρη, αφού ο Μ έχει προσπαθήσει και δεν την έχει πείσει να γνωριστείτε, προτείνω να μην επιμείνει περισσότερο. Θα πρέπει όμως όταν μιλά μαζί της να αναφέρεται ελεύθερα σε σένα και στη ζωή σας. Καλό είναι να δηλώσει πως πολύ θα ήθελε η κόρη του να σε γνωρίσει, να δημιουργήσετε καλές σχέσεις και να θεωρεί το σπίτι σας σαν δικό της, αλλά αφού εκείνη δεν το επιθυμεί ακόμα, δεν προτίθεται να την πιέσει. Ας το σκεφτεί μόνη της κι οποτεδήποτε αλλάξει γνώμη, το ξανασυζητούν.

Ο Μ μπορεί να αναφερθεί επίσης στη στάση της μητέρας της, χωρίς να την κατηγορήσει. Μπορεί να της πει πως σε ένα χωρισμό είναι συχνό το δυσάρεστο φαινόμενο της έχθρας μεταξύ των πρώην συζύγων και πως η μητέρα της για τους δικούς της λόγους τρέφει αρνητικά συναισθήματα για τον ίδιο και τη νέα του ζωή. Τα συναισθήματα όμως αυτά είναι καλό να μην επηρεάζουν τα παιδιά, τα οποία μεγαλώνοντας πρέπει τα ίδια να λάβουν θέση απέναντι στον κάθε γονέα, και το βέλτιστο είναι να έχουν καλές σχέσεις και με τους δυο γονείς και με τους νέους τους συντρόφους.

Σχετικά με το θέμα της εγκυμοσύνης σου, το κορίτσι πρέπει να ενημερωθεί αμέσως από τον πατέρα της. Θα είναι πολύ κακό να το πληροφορηθεί από άλλους, τώρα που η κατάστασή σου έχει γίνει εμφανής. Θα πρέπει να την ενημερώσει ψύχραιμα, δείχνοντας τη χαρά του για το γεγονός και εξηγώντας της πως ήταν κοινή σας επιθυμία. Αν η μικρή δείξει διάθεση να συζητήσει το θέμα, τότε ο Μ μπορεί να της εξηγήσει τους λόγους για τους οποίους το μωρό θα γεννηθεί εκτός γάμου, δηλώνοντάς της βέβαια το στόχο σας να παντρευτείτε όταν το επιτρέψουν οι συνθήκες. Υπάρχει πιθανότητα να ζηλέψει που ο πατέρας της θα αποκτήσει δεύτερο παιδί. Για το λόγο αυτό ο Μ θα πρέπει να της τονίσει πόσο την αγαπά, πόσο υπερήφανος είναι γι’ αυτήν και πόσο θα ήθελε το δεύτερο παιδί του να γίνει τόσο αξιόλογο όσο και το πρώτο.

Ας της αφήσει χρόνο να αποδεχτεί την κατάσταση. Όταν γεννηθεί το μωρό με το καλό, θα πρέπει να της το αναγγείλει ο ίδιος και να την καλέσει να το γνωρίσει. Η γνωριμία αυτή θα πρέπει να γίνει με επίσκεψη της κόρης στο σπίτι σας και με τη δική σου απαραίτητη παρουσία, και όχι με οποιονδήποτε άλλο τρόπο. Η γέννηση του μωρού είναι πιθανό να δώσει μια καλή αφορμή προσέγγισης μεταξύ σας. Και πάλι δεν θα πρέπει ο πατέρας της να επιμένει. Είμαι σίγουρη πως η κοπελίτσα μεγαλώνοντας θα ξεφύγει από την επιρροή της μητέρας της και θα τοποθετηθεί απέναντι στην οικογένειά σας με τα δικά της κριτήρια.

Εσύ η ίδια πρόσεξε η ψυχολογική σου κατάσταση και η σχέση σου με το σύντροφό σου να μη φθαρούν από τις δυσκολίες. Μην ενοχοποιηθείς για τη στάση της κόρης. Αφού έχεις θετική διάθεση απέναντί της, έγκειται στους γονείς της να ρυθμίσουν τη σχέση μεταξύ τους και μαζί της. Όταν τελικά θα γνωριστείτε, η μόνη σου απαίτηση πρέπει αρχικά να είναι να σου φέρεται ευγενικά, όπως εξάλλου πρέπει να κάνεις κι εσύ, και ο χρόνος θα δείξει αν θα δημιουργηθούν πιο θερμά συναισθήματα μεταξύ σας. Τα παιδιά διαισθάνονται και αναγνωρίζουν την προδιάθεση των μεγάλων και συνήθως μετά από κάποιο διάστημα ανταποκρίνονται.

Κατερίνα

Επαγγελματικός προσανατολισμός

Η κόρη μου τελειώνει την Α’ λυκείου και προβληματίζεται πολύ για την κατεύθυνση που θα επιλέξει. Είναι γενικά καλή μαθήτρια και ενδιαφέρεται για τα ανθρωποκεντρικά επαγγέλματα (ψυχολογία, κοινωνιολογία, εκπαίδευση). Λογικά θα έπρεπε να επιλέξει θεωρητική κατεύθυνση, αλλά δεν της αρέσουν τα αρχαία και η ιστορία. Αντίθετα, τα καταφέρνει πολύ καλά στα θετικά μαθήματα, αλλά δεν της αρέσουν τα σχετικά επαγγέλματα. Μπορείτε να μας βοηθήσετε;

Ν.

Το θέμα του επαγγελματικού προσανατολισμού είναι πολυσύνθετο.

Βασικό ρόλο παίζουν η προσωπικότητα, τα ενδιαφέροντα και οι αξίες του παιδιού, τα οποία πρέπει και να καθορίζουν τις επιλογές του. Οι δεξιότητες που χρειάζονται για να εισαχθεί ένα παιδί στη σχολή που επιθυμεί μπορούν να αποκτηθούν όταν υπάρχει ισχυρό κίνητρο. Για παράδειγμα, αν το ενδιαφέρον της για την ψυχολογία και την κοινωνιολογία είναι μεγάλο, θα δημιουργήσει το κίνητρο για να αντιμετωπίσει τα μαθήματα που θα την οδηγήσουν στις ανάλογες σχολές.

Υπάρχουν βέβαια και άλλες διέξοδοι. Μπορεί να ακολουθήσει θετική ή τεχνολογική κατεύθυνση και να στραφεί προς συγκεκριμένες σχολές που καλύπτουν τα ενδιαφέροντά της. Στις παιδαγωγικές σχολές υπάρχει πρόσβαση και από το 2^ο πεδίο. Το τρίτο πεδίο περιλαμβάνει σχολές επιστημών υγείας οι οποίες δεν είναι πολύ «ιατρικές» αλλά έχουν πιο ανθρωπιστικό περιεχόμενο, όπως η διαιτολογία και η λογοθεραπεία. Το πέμπτο πεδίο περιλαμβάνει τις σχολές διοίκησης επιχειρήσεων που μπορούν να οδηγήσουν στις εξειδικεύσεις της ψυχολογίας της εργασίας και της διοίκησης ανθρώπινων πόρων.  

Εξάλλου, οι σχολές κοινωνιολογίας και κοινωνικής εργασίας που ανήκουν στο πρώτο πεδίο έχουν σχετικά χαμηλή βαθμολογία, οπότε μπορεί να τις προσεγγίσει και από τεχνολογική ή θετική κατεύθυνση με την επιλογή του μαθήματος της ιστορίας.

Θα σας διευκόλυνε πολύ η συνεργασία με ειδικό σύμβουλο επαγγελματικού προσανατολισμού που θα σας δώσει τέτοιες ιδέες, ανάλογα και με την προσωπικότητα του παιδιού.

Κατερίνα

Εθισμένος στο διαδίκτυο

Είμαι 29 ετών και συνδέομαι με τον Δ., 32 ετών. Εκείνος μένει μόνος του και εγώ με την οικογένειά μου. Επειδή μένουμε μακριά και είμαστε και οι δυο εργαζόμενοι, δεν έχουμε το χρόνο να βλεπόμαστε καθημερινά, αλλά περνάμε τα Σαββατοκύριακα στο σπίτι του. Με στεναχωρεί πολύ που ο Δ είναι εθισμένος στο διαδίκτυο. Κάθε απόγευμα μόλις γυρίσει από τη δουλειά του στρώνεται στον υπολογιστή και σταματά μόνο αργά το βράδυ για ύπνο. Παίζει κάποια περίεργα παιχνίδια και επικοινωνεί με ανθρώπους από όλο τον κόσμο. Όταν είμαι κι εγώ εκεί, δεν αλλάζει το πρόγραμμά του και σπανίως μου δίνει σημασία. Δεν επιδιώκει να βγαίνουμε, ούτε έχουμε φίλους. Δεν ξέρω τι να κάνω για να τον βοηθήσω.

Σ.

Σχετικά με τη σύγχρονη μορφή εξάρτησης που είναι το διαδίκτυο έχουμε αναφερθεί στην ανάρτηση «Ο γιος μου είναι εθισμένος στον υπολογιστή». Ο φίλος σου είναι ενήλικος, μπορεί να κάνει τις επιλογές του και φυσικά φέρει τις συνέπειές τους. Το θέμα είναι πώς αισθάνεσαι εσύ για τη σχέση σου και τι σκοπεύεις να κάνεις.

Αναρωτιέσαι τι μπορείς να κάνεις για να τον βοηθήσεις. Εκτός από μια σοβαρή συζήτηση στην οποία θα εκφράσεις τις απόψεις σου για το θέμα, δεν νομίζω πως μπορείς να κάνεις κάτι άλλο. Μην αναλάβεις το ρόλο του «σωτήρα». Πρόκειται για δικό του θέμα και πρέπει να θέλει να το αντιμετωπίσει ο ίδιος. Οι εξαρτήσεις κάθε μορφής δεν επιλύονται με μια καλή σχέση αλλά χρειάζεται σαφής επιθυμία και δέσμευση του ατόμου απέναντι στον ίδιο του τον εαυτό και κατά προτίμηση ένταξή του σε θεραπευτικές διαδικασίες. Αν ο ίδιος θέλει να προσπαθήσει και εσύ θέλεις να διατηρήσεις τη σχέση, μπορείς να κάνεις υπομονή και πιθανώς να του προτείνεις νέα ενδιαφέροντα και εξόδους για να τον βοηθήσεις. Αν δεν θέλει, διαχώρισε τη θέση σου και δες τι θα κάνεις.

Μοιάζεις να στεναχωρείσαι για τον Δ, αλλά δεν λες τίποτα για τα δικά σου συναισθήματα. Δεν ακούγεσαι ευχαριστημένη, και αμφιβάλλω αν κάποιος θα μπορούσε να είναι ευχαριστημένος από μια σχέση με ένα εξαρτημένο άτομο. Σκέψου σοβαρά αν θέλεις να διατηρήσεις αυτή τη σχέση υπό τέτοιες συνθήκες. Μπορείς να του μιλήσεις ειλικρινά πως ο εθισμός του σε απωθεί και ίσως αποτελέσει αιτία χωρισμού. Δεν έχει καμιά έννοια να τον «εκβιάσεις» συναισθηματικά πως αν δεν αλλάξει θα φύγεις. Αν ο ίδιος δεν θέλει να αλλάξει, το πολύ-πολύ για κάποιο διάστημα να κάνει μια προσπάθεια για να μη σε χάσει και μετά να επανέλθει.

Πρέπει να συνειδητοποιήσεις πως σου αξίζει μια σχέση όπου ο σύντροφός σου θα ασχολείται αρκετά μαζί σου και θα περνάτε όμορφα. Αν δεν έχεις αυτά που θέλεις και δεν βλέπεις πραγματική διάθεση αλλαγής, καλύτερο είναι να μην αναλώνεσαι και να απομακρυνθείς. 

Κατερίνα

"Παρέκκλιση" από το επιθυμητό σενάριο

Η κόρη μου είναι 28 ετών και ήταν πάντα δειλή και συγκρατημένη, χωρίς αυτοπεποίθηση. Είναι μοναχοκόρη και παραδέχομαι πως την υπερπροστατεύαμε. Ως φοιτήτρια  έγινε κάπως πιο κοινωνική και είχε δυο σχέσεις που διαλύθηκαν γρήγορα. Σπούδασε στη σχολή της επιλογής της και πέρυσι διορίστηκε στην επαρχία. Εκεί συνδέθηκε με έναν ντόπιο νεαρό 21 ετών, που εργάζεται στην τουρισμό. Η κόρη μου δηλώνει ερωτευμένη και ο νεαρός έχει εγκατασταθεί στο σπίτι της. Ανησυχώ πάρα πολύ. Βρίσκω τη σχέση αυτή αταίριαστη και επιπλέον η κόρη μου εκτίθεται σε κουτσομπολιά στο στενό επαρχιακό περιβάλλον. Συζήτησα μαζί της και μου είπε πως η σχέση της είναι σοβαρή και του χρόνου που θα επιστρέψει στην Αθήνα θα έρθει μαζί και ο φίλος της, θα επιδιώξει να βρει δουλειά και θα μείνουν μαζί. Δεν ξέρω τι να κάνω για να αποτρέψω αυτή την προοπτική.

Μ.

Το θέμα που σε απασχολεί είναι αρκετά συνηθισμένο. Πρόκειται για το παιδί που στρέφεται σε έναν τρόπο ζωής που δεν αρέσει στους γονείς, συνήθως σε συνδυασμό με κάποια «αταίριαστη» σχέση.

Καταλαβαίνω την ανησυχία σου που η κόρη σου αποκλίνει από τις  προδιαγραφές σου. Υποθέτω πως θα επιθυμούσες, μετά από τη δίχρονη θητεία της στην επαρχία όπου θα ήταν υπόδειγμα νεαρής επιστήμονος, να επιστρέψει να εργαστεί στην Αθήνα, να ξαναμείνει μαζί σας, να γνωρίσει έναν μορφωμένο νέο αντίστοιχης ηλικίας και να κάνει έναν καλό γάμο. Εκείνη όμως δεν ακολουθεί αυτόν το δρόμο και φαίνεται πως «παρεκκλίνει» για πρώτη φορά στη ζωή της. Τα παιδιά που δεν κάνουν την επανάστασή τους στην εφηβεία την αναβάλλουν για τα φοιτητικά τους χρόνια κι αν δεν την κάνουν κι εκεί την αναβάλλουν για την ενήλικη ζωή. Κάθε τέτοια αναβολή καθιστά την επανάσταση και πιο δύσκολη και τα φαινόμενά της πιο εμφανή. Από μια μεριά είναι καλό που μια κοπέλα που δεν επαναστάτησε ποτέ ως τώρα το κάνει όσο είναι ακόμα νέα κι ελεύθερη, αντί να το κάνει αργότερα, πιθανότατα ως παντρεμένη.

Αναρωτιέσαι τι μπορεί να βρίσκει η κόρη σου στην κατάσταση αυτή που ζει. Ίσως ελευθερία και αντικομφορμισμό, ίσως ανεμελιά και αυθορμητισμό, ίσως να αισθάνεται για πρώτη φορά στη ζωή της επιθυμητή και απελευθερωμένη. Άσε την να ζήσει τη σχέση της και μη νοιάζεσαι για τα κουτσομπολιά. Είναι πολύ πιθανό η συγκεκριμένη σχέση να έχει ημερομηνία λήξης και να μπορεί να σταθεί μόνο στο συγκεκριμένο περιβάλλον.

Όταν η κόρη σου επιστρέψει στην Αθήνα είναι πολύ φυσικό να θελήσει να ζήσει μόνη της και όχι με τους γονείς. Αν ο νεαρός έρθει μαζί της, θα είναι πολύ δύσκολο να προσαρμοστεί, να βρει δουλειά και να μπορέσουν να ζήσουν αυτεξούσιοι. Υπάρχει μεγάλη πιθανότητα ο νεαρός να μην έρθει τελικά ή να έρθει και να μη μπορέσει να προσαρμοστεί. Αν παρ’ όλα αυτά τα καταφέρουν, αυτό σημαίνει πως η σχέση τους είναι πολύ δυνατή και αξίζει τον κόπο να διατηρηθεί.

Μην αναλώνεσαι με το να σκέφτεσαι (αυτό που θεωρείς) το χειρότερο σενάριο. Μπορείς να της εκφράσεις τις αντιρρήσεις σου με επιχειρήματα, μπορείς να μην τη βοηθήσεις οικονομικά στο νέο της τρόπο ζωής αν δεν συμφωνείς με αυτόν, αλλά δεν μπορείς να κάνεις τίποτα άλλο. Άσε την να κάνει τα λάθη της και να διδαχτεί από αυτά.

Κατερίνα

Προσκολλημένος στη μητέρα του

Είμαι 42 ετών, ελεύθερη. Πρόσφατα γνώρισα έναν άντρα 46 ετών, που μου άρεσε. Είναι πολύ ενδιαφέρων, γοητευτικός και επαγγελματικά επιτυχημένος. Το μόνο γεγονός που με προβλημάτισε είναι πως ζει ακόμη με τη μητέρα του. Μου εξήγησε βέβαια πως είχε χάσει νωρίς τον πατέρα του, η μητέρα του είχε ανάγκη υποστήριξης και δεν υπήρχε λόγος να φύγει από το πατρικό του σπίτι. Όμως εγώ διαπιστώνω μια προσκόλληση. Τις δυο φορές που έχουμε βγει η μητέρα του του τηλεφώνησε πολλές φορές με ασήμαντες αφορμές. Επίσης, συχνά δηλώνει πως δεν είναι διαθέσιμος γιατί πρέπει να καλύψει κάποια ανάγκη της μητέρας του. Δεν έχουμε προχωρήσει ακόμα σε σχέση, αλλά διστάζω να συνδεθώ με έναν άντρα με τέτοια νοοτροπία.

Η.

Καταλαβαίνω τον προβληματισμό σου και προσωπικά θα με ξένιζε ένας καθ’ όλα αξιόλογος άντρας που στην ηλικία αυτή ζει ακόμη με τη μητέρα του σε στενή συν-εξάρτηση. Βέβαια τις ειδικές συνθήκες κάθε περίπτωσης δεν μπορεί κάποιος να τις ξέρει αν δεν τις ζήσει.

Υπάρχουν δυο βασικοί τρόποι αντιμετώπισης των σχέσεων και καθένας μας, ανάλογα με το χαρακτήρα του, επιλέγει αυθόρμητα έναν από τους δυο. Κάποιοι άνθρωποι πριν ξεκινήσουν μια σχέση εξετάζουν προσεκτικά όλα τα δεδομένα και δεν προχωρούν αν οι προδιαγραφές τους δεν καλύπτονται. Πρόκειται συνήθως για ευαίσθητους ανθρώπους που πληγώνονται εύκολα και προσπαθούν χρησιμοποιώντας τη λογική να προστατέψουν το εαυτό τους από ψυχικές ταλαιπωρίες και κακοτοπιές. Κάποιοι άλλοι δεν διστάζουν να μπουν σε μια σχέση αν το άτομο τους ελκύει και να δουν την εξέλιξη στην πορεία. Οι άνθρωποι αυτοί είναι πιο παρορμητικοί και τολμηροί, αναλαμβάνουν ρίσκα και ξέρουν πως αν τα πράγματα δεν εξελιχθούν ευνοϊκά μπορούν να το αντιμετωπίσουν.

Μια καλή μέση λύση είναι το άτομο να μη διστάζει να ξεκινήσει μια σχέση που του φαίνεται ενδιαφέρουσα, αλλά να φροντίζει να μην επενδύει εξ αρχής. Να κρατάει δηλαδή «μικρό καλάθι» μέχρις αποδείξεως του αντιθέτου.

Ανάλογα με το χαρακτήρα σου, μπορείς κι εσύ να απορρίψεις τον συγκεκριμένο άντρα ή να ξεκινήσεις μαζί του το «πείραμα» μια σχέσης χωρίς όμως να έχεις μεγάλες προσδοκίες και να δεις πώς θα εξελιχτεί. Από την ηλικία σου υποθέτω πως θα έχεις αρκετές εμπειρίες, οπότε μια σχέση που είναι πιθανό να ξεκινήσει και να μην εξελιχτεί δεν θα σου επιφέρει μεγάλο πλήγμα.  

Πρότασή μου είναι να μην υπερπροστατεύεις τον εαυτό σου χάνοντας έτσι ευκαιρίες ζωής, αλλά να έχεις τη δύναμη να ανταποκρίνεσαι σε οποιαδήποτε πιθανή εξέλιξη των σχέσεών σου.

Κατερίνα

Το Μεγάλο Βραβείο Λογοτεχνίας 2010 απονεμήθηκε στην Κική Δημουλά. Στην ομίλία της κατά την απονομή είπε:
"Η ποίηση είναι η εμφύτευση της γλώσσας στα δεινά"
Θυμήθηκα την εποχή που έγραφα ποίηση και που αρκούσε η εμφύτευση των δεινών στη γλώσσα...
Κατερίνα

Ανησυχώ για την αδελφή μου

Κατάγομαι από την επαρχία και ζω από χρόνια στην Αθήνα με την οικογένειά μου. Γράφω για να ζητήσω τη γνώμη σας για ένα πρόβλημα που αφορά την αδελφή μου. Είναι 19 ετών και βρίσκεται στην Αθήνα για σπουδές. Μένει μόνη της αλλά έχουμε πολύ καλές σχέσεις και στενή επαφή. Είμαι 12 χρόνια μεγαλύτερη και αισθάνομαι την ανάγκη να την προσέχω και να τη φροντίζω, όπως έχω υποσχεθεί και στους γονείς μας. Μέχρι τώρα δεν υπήρχε κάτι να με ανησυχεί, αλλά εδώ και μερικούς μήνες τα πράγματα έχουν αλλάξει. Η αδελφή μου δημιούργησε σχέση με έναν νεαρό αλλοδαπό που εργάζεται ως τεχνίτης. Απορώ τι μπορεί να την προσελκύει, γιατί είναι τελείως αταίριαστοι μεταξύ τους. Η αδελφή μου είναι μια ευγενική και μορφωμένη κοπέλα, με ενδιαφέροντα και στόχους για το μέλλον, ενώ αυτός είναι αμόρφωτος και χωρίς τρόπους. Η οικογένειά του είναι υποβαθμισμένη και το άσχημο είναι πως η αδελφή μου τους συμπαθεί και συχνάζει στο σπίτι τους. Έχει αρχίσει να παραμελεί τις σπουδές της και τους φίλους της και φοβάμαι για το μέλλον της. Τι μπορώ να κάνω;

Π.

Η αδελφή σου έχει μια σχέση που τη θεωρείς αταίριαστη. Έχεις το δικαίωμα και την υποχρέωση να της πεις την άποψή σου και να την τεκμηριώσεις. Δεν έχεις όμως δικαίωμα να παρέμβεις περισσότερο. Εξάλλου δεν είναι καλό να μπαίνεις στη θέση του κηδεμόνα γιατί αυτό μπορεί να καταστρέψει την εμπιστοσύνη και τη συνεννόηση που υπάρχει μεταξύ σας.

Πρώτα-πρώτα κανείς δεν μπορεί να ξέρει τι συνδέει ένα ζευγάρι, για όσον καιρό αυτοί είναι μαζί. Ειδικά στις σχέσεις μεταξύ πολύ νεαρών ατόμων, πολύ συχνά η ερωτική έλξη και η διαφορετικότητα ασκούν ισχυρή επίδραση που ξεπερνά ιδιότητες όπως η πνευματική συνάφεια και η κοινή κουλτούρα. Οι αταίριαστες σχέσεις αποτελούν μέρος των εμπειριών της νεότητας για πολλούς ανθρώπους. Σπάνια η επίδρασή τους είναι καταστροφική, αντίθετα οδηγούν τα άτομα σε καλύτερες επιλογές στο μέλλον.

Ελάχιστες σχέσεις της ηλικίας αυτής σταθεροποιούνται. Συνήθως διατηρούνται όσο διαρκεί ο ενθουσιασμός, κάνουν τον κύκλο τους  και κάποια στιγμή τελειώνουν. Και ποιος νέος δεν έχει περάσει κάποια φάση ερωτικού ενθουσιασμού στην οποία παραμέλησε τα  μαθήματά του και τους φίλους του; Αυτό δεν σημαίνει τίποτα για τη μακροπρόθεσμη εξέλιξή του. Όσο για τη συμμετοχή της αδελφής σου στην οικογένεια του νεαρού, αυτό είναι ένα συνηθισμένο φαινόμενο στους σημερινούς νέους. Αυτό που σε ενοχλεί δεν είναι η συμμετοχή της στην οικογένεια αλλά η ποιότητα της οικογένειας έτσι όπως την έχεις αξιολογήσει.

Τα στοιχεία ενός ευρύτερου «ταιριάσματος» του ζευγαριού πρέπει να λαμβάνονται υπόψη μόνο στις σχέσεις όπου προγραμματίζεται ένα κοινό μέλλον. Και πάλι, τον πρώτο λόγο και την ευθύνη της επιλογής την έχουν τα μέλη του ζευγαριού και οι υπόλοιποι μόνο τη γνώμη τους μπορούν να εκφράσουν.

Με όλα αυτά θέλω να σου πω αυτό που έχω επανειλημμένα τονίσει και σε άλλες αναρτήσεις: Αφήστε τους νέους να ξεφύγουν λίγο, να εκτεθούν στο διαφορετικό και να κάνουν λάθη! Μόνο έτσι θα «μεγαλώσουν» διδασκόμενοι από τις συνέπειες των πράξεών τους. Μην ανησυχείτε για τις νεανικές σχέσεις! Σήμερα υπάρχει τρελός ενθουσιασμός και αύριο έχει περάσει. Μην ανησυχείτε αν ο νέος πληγωθεί! Θα του περάσει γρήγορα και εξάλλου μόνο έτσι θα μάθει. Εμείς οι μεγαλύτεροι ας θυμηθούμε τις δικές μας παρεκτροπές και τις αταίριαστες σχέσεις που ίσως κάναμε στην πρώτη νεότητα και θα διαπιστώσουμε πως τελικά δεν επηρέασαν τη γενική πορεία της ζωής μας.

Κατερίνα

Να κάνω παιδί για να τον κρατήσω;

Είμαι 44 ετών, διαζευγμένη, με δυο γιους στο γυμνάσιο. Έχω μια σοβαρή σχέση και σκεφτόμαστε να προχωρήσουμε σε γάμο. Υπάρχουν όμως κάποια θέματα που με απασχολούν. Ο σύντροφός μου είναι 39 ετών και δεν έχει ξαναπαντρευτεί. Η διαφορά της ηλικίας με προβληματίζει, κυρίως για το μέλλον. Επιπλέον, αγαπά τα παιδιά και έχει καλή σχέση με τους γιους μου. Λέει πως θα ήθελε να κάνουμε μαζί ένα παιδί, αλλά αν αυτό δεν μπορεί να γίνει δεν θα τον πειράξει ιδιαίτερα. Εγώ από τη μια μεριά αντιλαμβάνομαι πως η ηλικία  μου δεν μου δίνει μεγάλα περιθώρια τεκνοποίησης και από την άλλη στην πραγματικότητα δεν θέλω άλλο παιδί. Έχω περάσει αυτή τη φάση και έχω κουραστεί να αναθρέφω δυο παιδιά ουσιαστικά μόνη μου. Τώρα που μεγάλωσαν θέλω να ηρεμήσω λίγο και να μην ξαναμπώ στη φασαρία ενός μωρού. Δεν του το έχω πει καθαρά αυτό, γιατί δεν θέλω να τον χάσω. Προβληματίζομαι όμως πολύ και φοβάμαι πως με την άρνησή μου η σχέση μας θα χαλάσει.

Ε.

Τα στερεότυπα της ηλικίας δεν μετρούν, αν πρόκειται για μια ουσιαστική σχέση. Αν δεν άρεσες στο σύντροφό σου ως γυναίκα και ως προσωπικότητα, δεν θα ήταν μαζί σου. Στην ηλικία του θα μπορούσε να έχει μια σύντροφο 30 ετών, όπως υπαγορεύουν τα «καθιερωμένα», αλλά δεν έχει κάνει αυτή την επιλογή. Συζήτησε μαζί του τον προβληματισμό σου και ζήτησε την άποψή του. Είναι πολύ πιθανό η ανησυχία σου να μην έχει πραγματική βάση αλλά να τροφοδοτείται από τη στερεοτυπική άποψη πως η γυναίκα «απαξιώνεται» με την πάροδο των χρόνων.

Σχετικά με το θέμα του παιδιού πρέπει να είσαι πολύ ειλικρινής μαζί του. Δήλωσέ του καθαρά πώς αισθάνεσαι για την απόκτηση παιδιού και μην αποφασίσεις να μπεις στη διαδικασία αυτή μόνο και μόνο για να τον κρατήσεις. Ένα παιδί, και μάλιστα από γονείς σε ώριμη ηλικία, πρέπει να αποτελεί συνειδητή επιθυμία και των δυο. Είναι σίγουρο πως ο σύντροφός σου γνωρίζει τις δυσκολίες που θα αντιμετωπίσεις λόγω ηλικίας αν αποφασίσεις να κάνεις παιδί. Θα πρέπει να τον ενημερώσεις καθαρά και για την απροθυμία σου να ασχοληθείς με ένα μωρό στη φάση αυτή, αν καταφέρνατε να το αποκτήσετε. Ζήτησέ του να εκφράσει κι αυτός τα συναισθήματα και τις επιθυμίες του και μην προχωρήσετε σε γάμο αν δεν συμφωνήσετε.

Λες πως φοβάσαι μήπως τον χάσεις αν δεν κάνεις παιδί. Αντίθετα, αν κάνεις ένα παιδί χωρίς να το επιθυμείς πραγματικά, η πιθανότητα να μην τα πάτε καλά ίσως να είναι μεγαλύτερη.  Εξάλλου, θα μπορούσε να είχε επιλέξει μια πολύ πιο νέα και ελεύθερη γυναίκα που θα ήταν πρόθυμη για παιδί, αλλά αυτός προτιμά εσένα.

Από αυτά που λες για τις απόψεις του συντρόφου σου, πιστεύω πως είναι ευέλικτος και μάλλον εσύ είσαι που βασανίζεσαι από την πιθανότητα της χειρότερης έκβασης των πραγμάτων. Ψάξε να βρεις πού οφείλεται αυτή η ανασφάλειά σου και συζήτησέ την με το σύντροφό σου. 

Κατερίνα

Η κόρη μου θέλει να φύγει από το σπίτι

Η κόρη μου είναι 19 χρονών, φοιτήτρια. Ήταν πάντα ατίθασο παιδί, αντίθετα με τον μικρότερο γιο μας που είναι σοβαρός και ήσυχος. Πάντα διεκδικούσε υπερβολικές ελευθερίες και δημιουργούσε φασαρίες στο σπίτι. Πέρυσι πέρασε στο πανεπιστήμιο στη σχολή της επιλογής της, που είναι και αρκετά δύσκολη, και η κατάσταση έγινε ακόμη χειρότερη. Δεν μελετά αρκετά, θέλει να βγαίνει ανεξέλεγκτα και έχει δημιουργήσει σχέση με έναν νεαρό που μάλλον την επηρεάζει αρνητικά. Στο σπίτι γίνονται συνεχώς τσακωμοί. Τώρα μας δήλωσε πως θέλει να φύγει από το σπίτι και να μείνει μόνη της. Εννοείται πως εμείς δεν θα της διαθέσουμε τα χρήματα για κάτι τέτοιο. Είπε πως θα μείνει με μια φίλη της (τη γνωρίζουμε) και πως βρήκε δουλειά σε καφετέρια για τα έξοδά της και δεν μας έχει ανάγκη. Δεν ξέρουμε τι να κάνουμε. Φοβόμαστε πως θα κάνει κακή ζωή και θα παραμελήσει τις σπουδές της. Δεν μας αρέσει η ιδέα να δουλέψει σε καφετέρια και να εκτίθεται σε ένα σωρό κινδύνους. Πώς μπορούμε να την εμποδίσουμε;

Τ.

Η κόρη σας κάνει την επανάστασή της και θέλει να ανοίξει τα φτερά της. Το γεγονός πως θέλει να φύγει από το σπίτι δείχνει πόσο τεταμένη είναι η σχέση σας και κατά τη γνώμη μου αυτό θα έπρεπε να σας απασχολεί περισσότερο.

Στην Ελληνική κοινωνία το φαινόμενο του νέου που θέλει να περάσει τη φοιτητική του ζωή χωρίς να μένει στο πατρικό σπίτι δεν είναι πολύ συνηθισμένο και τα τελευταία χρόνια η οικονομική κρίση το κάνει ακόμη πιο δύσκολο. Ωστόσο, θεωρώ πως η αποχώρηση του νέου από το σπίτι ενώ ταυτόχρονα υπάρχει η υποστήριξη (οικονομική και συναισθηματική) από τους γονείς είναι μια απόλυτα φυσιολογική κατάσταση που τον εισάγει σταδιακά στην ανεξαρτησία και την υπευθυνότητα του ενηλίκου. Το θεωρώ απόλυτα φυσιολογικό ο νέος να θέλει να ανοίξει τα φτερά του και οι γονείς του να του το επιτρέψουν και να είναι παρόντες αν χρειαστεί υποστήριξη.

Καλό είναι αυτό να γίνεται όχι ως αποτέλεσμα ασυμφωνίας γονέων και παιδιού, αλλά ως αναγνώριση από τις δυο πλευρές αυτής της φυσιολογικής φάσης ζωής του νέου. Στη δική σας περίπτωση δεν ξέρω αν η ασυμφωνία μαζί σας ή η επιθυμία της ανεξαρτησίας είναι ο κύριος λόγος που η κόρη σας θέλει να φύγει. Όπως και να έχουν τα πράγματα, προτείνω να μην την εμποδίσετε. Μπορείτε να της πείτε πως διαφωνείτε και πως αυτό σας στεναχωρεί, αλλά πως είναι πια μεγάλο κορίτσι και μπορεί να κάνει τις επιλογές της και να φέρει την ευθύνη τους.

Αν η οικονομική δυνατότητα υπάρχει, μπορείτε να της δίνετε ένα μικρό ποσό το μήνα. Αν δεν υπάρχει η δυνατότητα ή αν υπάρχει αλλά εσείς δεν θέλετε να τη βοηθήσετε για να αντιληφθεί τις δυσκολίες της επιλογής της, είναι πολύ καλό να της δηλώσετε πως μπορεί να κάνει το πείραμά της αλλά αν δυσκολευτεί μπορεί τότε να σας ζητήσει βοήθεια ή να ξαναγυρίσει στο σπίτι. Σε τέτοια περίπτωση, μην της πείτε «εμείς σου τα λέγαμε», γιατί ούτως ή άλλως θα θυμάται πολύ καλά τι ακριβώς της λέγατε.

Μην ανησυχείτε για τους πιθανούς κινδύνους που θα αντιμετωπίσει αν δεν ζει μαζί σας. Είτε ζει μαζί σας είτε μόνη της, εκτίθεται σε κινδύνους καθημερινά και έγκειται στην προσωπικότητά της και στην ανατροφή που της έχετε δώσει το πώς τους αντιμετωπίζει. Η δουλειά στην καφετέρια δεν είναι τίποτα περισσότερο από μια ευκαιριακή φοιτητική δουλειά. Όσοι κάναμε κάποιες δουλειές ως φοιτητές για το χαρτζιλίκι μας έχουμε σίγουρα αποκομίσει χρήσιμες εμπειρίες, το ίδιο θα γίνει και με την κόρη σας. Όσο για τη σχέση της, αν είναι κακή επιρροή σίγουρα κάποια στιγμή θα το καταλάβει και θα διδαχτεί από αυτό. Όλοι μας στα νεανικά μας χρόνια κάναμε σχέσεις που δεν ενέκριναν οι γονείς και δεν πάθαμε και τίποτα ανεπανόρθωτο. Λέτε πως δεν μελετά. Ένα παιδί που περνά αμέσως στη δύσκολη σχολή που επιθυμούσε, έχει σίγουρα τη δυνατότητα να πετυχαίνει τους στόχους του όποτε το αποφασίσει. Εξάλλου, τα περισσότερα παιδιά χαλαρώνουν τη μελέτη τους στο πρώτο πανεπιστημιακό έτος, κουρασμένα από τη διαδικασία των πανελληνίων εξετάσεων.  Με όλα αυτά θέλω να σας πω να μη φοβάστε. Η κόρη σας περνά την κρίση μετάβασης από την εφηβική στη νεανική ηλικία και ακόμη κι αν παρεκτραπεί για κάποιο διάστημα από το δρόμο που της έχετε προδιαγράψει, δεν έχει γίνει καμιά καταστροφή.

Το βασικό που πρέπει να δουλέψετε είναι η σχέση σας μαζί της και ίσως αυτό μπορέσει να γίνει καλύτερα αν η κόρη σας δεν ζει μαζί σας και δεν υπάρχουν οι καθημερινές τριβές.

Κατερίνα

Προσωπική ζωή μόνης μητέρας με παιδιά

Είμαι 40 ετών, με δίδυμες κόρες 9 ετών. Πριν από πέντε χρόνια χώρισα από έναν πολύ άσχημο γάμο. Ο πατέρας τους από τότε διατηρεί τυπική σχέση μαζί μας, δίνει όσα χρήματα έχει ορίσει το δικαστήριο και τις βλέπει σπάνια. Εγώ εργάζομαι ως ιδιωτική υπάλληλος σε μια αρκετά απαιτητική δουλειά. Όπως είναι φυσικό, τα χρόνια που έχουν μεσολαβήσει από το διαζύγιό μου έχω δημιουργήσει κάποιες σχέσεις. Τρεις από τις σχέσεις αυτές ήταν σοβαρές και οι άντρες αυτοί έρχονταν συχνά στο σπίτι μου. Σαν εργαζόμενη μόνη μητέρα δεν έχω το χρόνο να βγαίνω συχνά και δεν θέλω να αφήνω μόνα τους τα κορίτσια στο σπίτι τις βραδινές ώρες. Αυτό με κάνει, όταν έχω κάποια σοβαρή σχέση, να βάζω το φίλο μου μέσα στο σπίτι μου. Οι κόρες μου αντιμετωπίζουν τέτοιες καταστάσεις μάλλον αδιάφορα. Στην τελευταία μου σχέση είχαν συμπαθήσει πολύ το φίλο μου και τώρα που χωρίσαμε θέλουν να επικοινωνούν μαζί του, πράγμα που με φέρνει σε δύσκολη θέση. Πώς να το αντιμετωπίσω;

Τ.

Διαφωνώ με τη νοοτροπία να φέρνεις τους φίλους σου μέσα στο σπίτι σου και να τους κάνεις μέρος της ζωής των παιδιών σου, όσο κι αν αντιλαμβάνομαι τις δυσκολίες σου και τους λόγους για τους οποίους το κάνεις. Δυστυχώς, όταν κάποια γυναίκα γίνεται μητέρα, της αφαιρούνται αναπόφευκτα κάποιοι βαθμοί προσωπικής ελευθερίας. Η διαφωνία μου δεν έχει καμιά  έννοια «ηθικής».

Είσαι χρόνια ελεύθερη και είναι απόλυτα φυσικό οι κόρες σου να γνωρίζουν πως έχεις προσωπική ζωή. Όταν όμως φέρνεις κατά σύστημα κάποιο φίλο σου στο σπίτι, τόσο οι κόρες σου όσο και αυτός θα καταβάλουν προσπάθεια να προσαρμοστούν μεταξύ τους και αν η σχέση διαλυθεί η προσπάθεια αυτή θα έχει καταβληθεί μάταια. Η αδιαφορία που έχουν δείξει σε κάποιες περιπτώσεις ίσως να αποτελεί άμυνα για να μην καταβάλουν τέτοιες προσπάθειες ή για να αποφύγουν να εμπλακούν με άτομα που δεν συμπαθούν. Αν πάλι συμπαθήσουν κάποιο φίλο σου και δεθούν μαζί του, όπως έγινε στην τελευταία περίπτωση, θα υποστούν νέα απώλεια σε περίπτωση χωρισμού. Μην ξεχνάς πως δεν έχουν ουσιαστική επαφή με τον πατέρα τους και αυτό είναι πολύ πιθανό να το βιώνουν ήδη ως απώλεια, όσο κι αν δεν το δείχνουν.

Από την άλλη μεριά εσύ και ο φίλος σου δεν μπορείτε να φέρεστε ελεύθερα μεταξύ σας όταν οι κόρες σου είναι παρούσες, οπότε δεν απολαμβάνετε τις ώρες που περνάτε μαζί. Αν πάλι έχεις ξεπεράσει αυτό το θέμα και φέρεσαι ελεύθερα μπροστά τους και μάλιστα αν ο φίλος σου διανυκτερεύει μαζί σου, είναι πιθανό κάποιες φορές να έρθετε όλοι σε δύσκολη θέση. Τα κορίτσια στην ηλικία που βρίσκονται μπορεί να εισαχθούν πρώιμα σε θέματα ιδιωτικής ζωής και να τους γεννηθούν ερωτήματα που θα είναι δύσκολο να απαντηθούν.

Η πρότασή μου είναι να διαχωρίσεις την προσωπική σου ζωή από τα παιδιά σου. Είναι λογικό σε μια μακροχρόνια σχέση οι κόρες σου να γνωρίσουν το φίλο σου, να βγείτε κάποιες φορές μαζί και να σας επισκεφτεί κάποιες φορές στο σπίτι. Αυτό όμως θα πρέπει να είναι αρκετό. Απόφευγε να έχουν οι κόρες σου στενή συνάφεια και να δένονται με τους φίλους σου. Όσο μεγαλώνουν, οι βαθμοί ελευθερίας σου θα αυξάνονται και έτσι θα μπορείς να βγαίνεις περισσότερο. Το ιδανικό θα ήταν να υπάρχει κάποια κοπέλα που θα μπορεί να τους κάνει συντροφιά όταν βγαίνεις και ίσως να διανυκτερεύει στο σπίτι σας κάποιες φορές που θα θέλεις να διανυκτερεύσεις εκτός. Δεν υπήρχε κάποια που σε βοηθούσε όταν ήταν πιο μικρές; Τα μεσημέρια που επιστρέφουν από το σχολείο ποιος τις παίρνει μέχρι να επιστρέψεις από τη δουλειά σου; Θα μπορούσε να είναι το ίδιο πρόσωπο.

Είναι γενικά προτιμότερο να βγαίνεις λιγότερο αλλά να το απολαμβάνεις περισσότερο και να μην εκθέτεις τα παιδιά σε πιθανές ψυχικές ταλαιπωρίες. Μόνο αν αποφασίσεις να σταθεροποιηθείς και να ζήσεις με κάποιο σύντροφο τότε θα χρειαστεί να τις εμπλέξεις περισσότερο και πάλι αυτό είναι καλό να γίνει σταδιακά.

Σχετικά με την τωρινή κατάσταση, αυτή εξαρτάται από τη διάθεση του πρώην φίλου σου και από τις σχέσεις που έχετε. Αν οι σχέσεις σας είναι εχθρικές και εκείνος δεν έχει πλέον διάθεση επαφής με τις κόρες σου, μπορείς να τους το εξηγήσεις και με τον καιρό θα ξεπεράσουν την επιθυμία τους να τον βλέπουν. Αντίθετα, αν εκείνος είναι πρόθυμος και η σχέση σας είναι πολιτισμένη, μπορείς να τις ενθαρρύνεις να επικοινωνήσουν μαζί του οι ίδιες και να κανονίσουν να βγουν μαζί του ή να τις επισκεφτεί στο σπίτι. Οι κόρες σου είναι αρκετά μεγάλες για να το ρυθμίσουν αυτό μόνες τους, αν έχουν την άδειά σου. Μπορεί μάλιστα με τον καιρό ο πρώην φίλος σου να γίνει οικογενειακός φίλος που πότε-πότε θα βλέπεστε όλοι μαζί.

Κατερίνα

Βιαστικός δεύτερος γάμος

Βρίσκομαι σε διαδικασία διαζυγίου, μετά από 15 χρόνια γάμου τον οποίο έκανα πολύ νέα, βιαστικά λόγω εγκυμοσύνης. Ο σύζυγός μου ζει ήδη εδώ και έξι μήνες σε άλλο σπίτι και εγώ παρέμεινα με την κόρη μου (13 ετών) στο σπίτι που μέναμε και μου ανήκει. Η πρωτοβουλία του διαζυγίου ήταν δική μου και την αφορμή την έδωσε μια εξωσυζυγική σχέση που δημιούργησα, η οποία εξελίχτηκε καλά και σκοπεύουμε να παντρευτούμε μόλις βγει το διαζύγιό μου. Η κόρη μου έχει αντιδράσει πολύ άσχημα στο χωρισμό και με ενοχοποιεί που «έδιωξα τον μπαμπά». Σ’ αυτό συμβάλλει βέβαια και ο πατέρας της, τον οποίο βλέπει πολύ τακτικά και υπεραγαπά. Η κόρη μου δεν γνωρίζει για τη σχέση μου αλλά κάτι υποψιάζεται, αντιδρά άσχημα όποτε της λέω πως θα βγω και μου κάνει συνεχώς ερωτήσεις και σκηνές. Όταν θυμώνει λέει πως θα πάει να ζήσει με τον πατέρα της. Το διαζύγιο θα βγει σε λίγους μήνες και δεν ξέρω πώς να διαχειριστώ την κατάσταση. Πιστεύω πως όταν παντρευτώ και αρχίσουμε να ζούμε οι τρεις μας, θα δημιουργηθούν μεγάλα προβλήματα. Ίσως μου πείτε να καθυστερήσω το γάμο, αλλά εγώ βιάζομαι γιατί πιστεύω πως αυτό θα είναι καλύτερο για το παιδί, παρά να ανακαλύψει πως έχω σχέση, πράγμα πολύ πιθανό γιατί ο πατέρας της και η οικογένειά του θα της το ανακοινώσουν με άσχημο τρόπο όταν το μάθουν και ήδη πετούν υπονοούμενα.

Σ.

Πιστεύω πως από το φόβο σου για την ψυχική κατάσταση της κόρης σου και για την εξέλιξη της σχέσης μεταξύ σας οδηγείσαι σε σπασμωδικές κινήσεις που θα κάνουν περισσότερο κακό σε όλους. Όλα πρέπει να γίνουν σταδιακά, έτσι ώστε το παιδί να συνηθίζει στην κάθε αλλαγή πριν προκύψει η επόμενη.

Η κόρη σου βρίσκεται σε μια δύσκολη ηλικία. Δεν είναι ούτε παιδί ώστε να πειστεί εύκολα για κάποια πράγματα, ούτε όμως έχει προχωρήσει στην εφηβεία ώστε να μπορείτε να μιλήσετε πιο ισότιμα. Επηρεάζεται εξάλλου από τον πατέρα της και την οικογένειά του, που διάκεινται εχθρικά απέναντί σου.

Πρώτα-πρώτα πάψε να φοβάσαι την επιρροή του πρώην συζύγου σου στο παιδί. Όπως αυτός της μεταδίδει την άποψή του για το χωρισμό σας, μπορείς κι εσύ να της μεταδώσεις τη δική σου, χωρίς όμως να τον κατηγορήσεις. Μπορείς να της πεις πως με τον πατέρα της (που κάποτε αγαπιόσασταν και περνούσατε ωραία) αυτό έπαψε να ισχύει τα τελευταία χρόνια, δεν ήσουν ευτυχισμένη, υπήρχαν συγκρούσεις τις οποίες σίγουρα θυμάται και θέλησες να διαλύσεις το γάμο. Δεν έχει καμία έννοια να προσπαθήσεις να την πείσεις πως δεν ήταν δική σου η πρωτοβουλία, αφού ήδη το γνωρίζει. Μπορείς να της πεις απλώς πως όταν ένα ζευγάρι δεν είναι ευτυχισμένο, κάποιος παίρνει την πρωτοβουλία του χωρισμού και στην περίπτωσή σας την πήρες εσύ. Να είσαι σίγουρη πως, παρά τις τωρινές της αντιδράσεις, όταν η αναταραχή του διαζυγίου περάσει και η κόρη σου μεγαλώσει θα τοποθετήσει τα πράγματα στις κανονικές τους διαστάσεις και θα αξιολογήσει σωστά την κατάσταση.

Όταν απειλεί πως θα πάει να ζήσει με τον πατέρα της, επιχείρημα που το χρησιμοποιούν πολλά παιδιά σε ανάλογη κατάσταση όταν δεν τους γίνονται τα χατίρια, μπορείς να της λες πως αν γίνει κάτι τέτοιο θα στεναχωρηθείς πολύ αλλά δεν μπορείς να την εμποδίσεις, αν και ο πατέρας της συμφωνήσει. Να είσαι σίγουρη πως δεν θα το κάνει, αλλά το λέει για να έχει έναν έλεγχο επάνω σου.

Σχετικά με τη σχέση σου, η γνώμη μου είναι πως δεν πρέπει να προχωρήσετε τόσο γρήγορα σε γάμο. Διεκδίκησε το δικαίωμά σου να βγαίνεις, χωρίς να κάνεις υπερβολές αλλά και χωρίς να της ζητάς την άδεια. Εξήγησέ της πως είσαι πλέον μόνη και έχεις ανάγκη να βγαίνεις, τόσο με παλιούς φίλους τους οποίους γνωρίζει όσο και με κάποιες καινούργιες παρέες που έχεις αποκτήσει.

Μην αναφερθείς ακόμη στο φίλο σου ούτε να της τον γνωρίσεις με οποιονδήποτε τρόπο. Αν συνδέσει αυτή τη σχέση με το χωρισμό των γονέων της θα είναι πολύ δύσκολο να αποδεχτεί το σύντροφό σου στο μέλλον. Αν ο πατέρας της και οι συγγενείς του της πουν κάτι συγκεκριμένο, εσύ μπορείς να της πεις πως ο καθένας μπορεί να λέει ό,τι θέλει για τους δικούς του λόγους, αλλά την αλήθεια για τη ζωή σου θα τη μαθαίνει μόνο από σένα. Αν και όταν υπάρχει κάτι σημαντικό να μάθει θα της το πεις εσύ. Μη φοβάσαι τα κακόβουλα σχόλια. Ίσως αυτά σε φοβίζουν επειδή είναι πιθανό να διατηρείς κάποιες ενοχές για το διαζύγιό σου και για τη νέα σου σχέση. Αν εσύ η ίδια πιστεύεις πως καλώς χώρισες και πως έχεις κάθε δικαίωμα να ξαναφτιάξεις τη ζωή σου, τότε θα μπορείς και να το μεταδίδεις στην κόρη σου με ρητούς και άρρητους τρόπους.

Διατήρησε τη σχέση σου με διακριτικότητα, περίμενε να βγει το διαζύγιό σου και δώσε στην κόρη σου το χρόνο να αποδεχτεί το χωρισμό. Έχει παρατηρηθεί στατιστικά πως χρειάζονται περίπου δυο χρόνια μετά από ένα χωρισμό για να ξαναβρεί το διευρυμένο οικογενειακό σύστημα την ισορροπία του. Όταν γίνει αυτό, τότε μπορείς να της παρουσιάσεις το φίλο σου και να της αφήσεις χρόνο να τον αποδεχτεί. Όταν γίνει κι αυτό, τότε μπορείς να της δηλώσεις την επιθυμία σου να τον παντρευτείς και να τη ρωτήσεις πώς θα αισθανόταν γι’ αυτό. Αν είναι αρνητική, μια επιλογή είναι να προχωρήσεις διατρέχοντας τον κίνδυνο μιας εχθρικής κατάστασης μέσα στο σπίτι και μια άλλη επιλογή είναι να ζεις ελεύθερα τη σχέση σου εκτός σπιτιού και να παντρευτείς όταν εκείνη τελειώσει το σχολείο, οπότε θα ζει πλέον τη δική της ζωή που μπορεί να είναι και μακριά σου.

Όπως καταλαβαίνεις, ο δρόμος είναι μακρύς. Ένας βιαστικός γάμος θα χειροτερέψει την κατάσταση για την κόρη σου. Όσοι έχουν σκοπό να κάνουν κακόβουλα σχόλια εναντίον σου, θα τα κάνουν είτε είσαι παντρεμένη είτε όχι. Μήπως η βιασύνη σου να παντρευτείς έχει μέσα της και την επιθυμία σου να «τακτοποιήσεις» ξανά τη ζωή σου μέσα στο γνώριμο πλαίσιο του γάμου που έχεις συνηθίσει τόσα χρόνια; Μήπως θέλεις να επικυρώσεις νομικά τη σχέση σου για να αισθάνεσαι μεγαλύτερη σιγουριά πως θα διατηρηθεί;

Στο μεταξύ διάστημα χρειάζεται υπομονή και διακριτικότητα. Αν η σχέση σου είναι δυνατή και ουσιαστική, μη φοβάσαι πως θα φθαρεί με το χρόνο. Αντίθετα, θα δοκιμαστεί έτσι ώστε θα προχωρήσεις στο δεύτερο γάμο με καλύτερες προοπτικές από τον πρώτο. Επιπλέον, η κόρη σου θα έχει αποδεχτεί την κατάσταση, θα έχει μεγαλώσει και θα μπορείς να συνεννοηθείς καλύτερα μαζί της.

Κατερίνα

Δίλημμα

Είμαι 40 ετών, διαζευγμένη, με μια κόρη 7 ετών. Ζω στην πόλη καταγωγής μου όπου εργάζομαι ως εκπαιδευτικός. Πριν από ενάμισι χρόνο δημιούργησα σχέση με τον Κ, που ζει στην Αθήνα και είναι παντρεμένος, με δυο μεγάλα παιδιά. Η σχέση του με τη γυναίκα του είναι τυπική, αλλά δεν έχει χωρίσει ακόμα για τα παιδιά. Σχεδιάζει να χωρίσει και να ζήσουμε μαζί. Για να γίνει αυτό θα πρέπει να πάω εγώ στην Αθήνα γιατί έχω τη δυνατότητα να μετατεθώ, ενώ εκείνος έχει δική του δουλειά και επιπλέον θέλει να είναι κοντά στα παιδιά του. Για μένα θα είναι μια μεγάλη αλλαγή, όπως και για το παιδί μου, και διστάζω να την τολμήσω. Οι φίλες μου μου λένε πως θα αλλάξω τη ζωή μου χωρίς να έχω καμιά εγγύηση, για να είμαι κοντά σε έναν παντρεμένο. Από την άλλη μεριά υπάρχει μεγάλη αγάπη ανάμεσα σε μένα και τον Κ και θέλω να είμαι μαζί του. Βρίσκομαι σε δίλημμα.

Β.

Φαίνεται πως μέσα σου υπάρχουν δυο φωνές, αυτή της λογικής και αυτή του συναισθήματος. Η λογική δικαίως σου υπαγορεύει να μην αλλάξεις τη ζωή σου χωρίς κάποια «εγγύηση» εκτός της συναισθηματικής. Τι θα αποτελούσε όμως για σένα εγγύηση; Να έχει ήδη πάρει ο φίλος σου το διαζύγιό του ή τουλάχιστον να έχει ξεκινήσει τη διαδικασία; Να αποχωρήσει απλώς από το σπίτι του και να έρθει να ζήσετε μαζί; Να παντρευτείτε; Πάντως η περίπτωση που εσύ θα φύγεις από τον τόπο σου, θα έρθεις στην Αθήνα και θα ενοικιάσεις ένα σπίτι μόνη σου ενώ ο φίλος σου θα ζει ακόμη με την οικογένειά του είναι μια ακραία κατάσταση στην οποία εσύ κάνεις όλες τις αλλαγές ενώ η δική του ζωή μένει ακόμη αναλλοίωτη.

Στις περιπτώσεις παντρεμένων που συνδέονται με ελεύθερες, δεν ασχολούμαι ποτέ με το ηθικό μέρος και έχω αναλύσει τις απόψεις μου σε προηγούμενες αναρτήσεις. Επικεντρώνομαι κυρίως στον τρόπο ζωής που επιβάλλει μια τέτοια κατάσταση στην κοπέλα, ένας τρόπος που δεν της επιτρέπει να χαίρεται ελεύθερα τη σχέση της.

Όλες οι σχέσεις έχουν το ρίσκο κάποια στιγμή να χαλάσουν. Οι σχέσεις με παντρεμένους όμως έχουν ένα παραπάνω ρίσκο που πρέπει να το συνυπολογίσεις. Πολλές φορές οι παντρεμένοι δεν παίρνουν το θάρρος να κάνουν το αποφασιστικό βήμα να αφήσουν την οικογένειά τους και κάποιοι από αυτούς, ακόμη κι αν το κάνουν, δεν προσαρμόζονται στη νέα κατάσταση και μπορεί να επιστρέψουν στην οικογένειά τους. Αυτά δεν τα λέω για να σε αποθαρρύνω και εύχομαι η δική σου περίπτωση να εξελιχθεί όπως την προγραμματίζεις. Είναι καλό όμως να ξέρεις πως αυτή η αλλαγή ζωής που σχεδιάζεις ενέχει κινδύνους και να κάνεις την επιλογή σου με πλήρη συνείδηση.

Προτείνω να συζητήσεις με το φίλο σου τις προϋποθέσεις που χρειάζεσαι για να έχεις μεγαλύτερη σιγουριά, μιας και εσύ θα είσαι που θα κάνεις την πιο ριζική αλλαγή στη ζωή σου. Ακόμη κι αν οι προϋποθέσεις αυτές ικανοποιηθούν, η απόφαση της μετοίκησης θα είναι καθαρά δική σου, όπως και η ευθύνη της. Μπορείς εξάλλου να αντιμετωπίσεις το θέμα λίγο πιο χαλαρά: Κάνεις ένα πείραμα και βλέπεις αν θα πετύχει. Ευτυχώς το πείραμα αυτό δεν  σε επηρεάζει επαγγελματικά. Οπωσδήποτε όμως μια μετακόμιση σε επηρεάζει οικονομικά, ειδικά αν στην πόλη σου μένεις σε δικό σου σπίτι ενώ στην Αθήνα πρέπει να ενοικιάσεις. Αν βέβαια ενοικιάσετε σπίτι απευθείας μαζί με το φίλο σου, τα πράγματα είναι ευκολότερα από οικονομική άποψη, αλλά πιο πολύπλοκα σε περίπτωση που η συμβίωση δεν πετύχει.

Ένα άλλο πολύ σημαντικό θέμα είναι η κόρη σου. Η ζωή της θα αλλάξει και ίσως αντιμετωπίσει κάποια προβλήματα προσαρμογής. Επιπλέον, αν συμβιώσεις άμεσα με το φίλο σου, η μικρή θα πρέπει να προσαρμοστεί σε μια ακόμη πολύ σημαντική αλλαγή. Καλό θα είναι η προσέγγιση μεταξύ του φίλου σου και της κόρης σου να γίνει σταδιακά, πριν συμβιώσετε. Σε περίπτωση δε που το «πείραμα» δεν πετύχει, το παιδί θα εκτεθεί σε διαδοχικές μεταβολές και ίσως ματαιώσεις.

Η δική σου ζωή πώς θα είναι στην Αθήνα; Είσαι συνδεδεμένη στενά με τον τόπο σου, το χώρο δουλειάς σου, φίλους και συγγενείς; Είναι πολύ σημαντικό το πώς θα αισθάνεσαι και θα ζεις στην Αθήνα εσύ η ίδια, ανεξαρτήτως της σχέσης σου. Αν επενδύσεις ολόκληρη τη ζωή σου πάνω στο φίλο σου, οι απαιτήσεις σου θα είναι πολύ μεγάλες και ίσως κουράσουν και τους δυο σας. Πρέπει να είσαι έτοιμη να ξεκινήσεις μια νέα ζωή μόνη σου.

Είναι καλό να εξετάσεις προσεκτικά όλους τους παραπάνω παράγοντες, να θέσεις κάποιους όρους και πιθανώς να δώσεις παραπάνω χρόνο στην υπόθεση ώστε αυτοί να ικανοποιηθούν. Θα κάνεις ό,τι κάνεις με πλήρη συνείδηση των κινδύνων που υποκρύπτονται, θα αναλάβεις την πλήρη ευθύνη των επιλογών σου και θα είσαι η μόνη υπεύθυνη γι’ αυτές. Αν τελικά κάνεις την αλλαγή που προγραμματίζεις, ακόμη κι αν δεν πετύχει δεν έγινε καμιά καταστροφή, μπορείς πάντα να ξαναγυρίσεις στον τόπο σου ή και να παραμείνεις στην Αθήνα κάνοντας μια νέα αρχή μόνη σου. Κατερίνα

Αδιαφορία για το σεξ

Είμαι 22 ετών, φοιτήτρια. Είχα 3 σύντομες σχέσεις και τώρα έχω μια πιο σοβαρή που κρατά 2 χρόνια. Το θέμα που με απασχολεί είναι λεπτό και δίστασα πολύ να σας γράψω. Δεν ξέρω αν είναι ψυχολογικό ή ιατρικό, γι’ αυτό είναι πολύ καλό που μπορώ να ρωτήσω και τους δυο σας ταυτόχρονα: Το σεξ δεν με ενδιαφέρει, ούτε έχω αισθανθεί τίποτα με κάποιο από τα 4 αγόρια που έχω δοκιμάσει. Μου αρέσει η τρυφερότητα και το συναίσθημα που εκφράζεται στη διάρκεια του σεξ, αλλά ως εκεί. Δεν επιθυμώ το σεξ ούτε και το επιδιώκω. Στις πρώτες περιπτώσεις έλεγα πως ήμουν μικρή, αλλά τώρα είμαι πλέον σε μια ηλικία που θα ήταν αναμενόμενο να απολαμβάνω το σεξ, ειδικά στο πλαίσιο μιας σχέσης που τη θεωρώ καλή. Με το φίλο μου δεν το έχω συζητήσει. Λέει μόνο πως θα ήθελε να παίρνω κι εγώ κάποιες πρωτοβουλίες, αλλά εμένα δεν μου βγαίνει. Με απασχολεί μήπως είμαι από τη φύση μου ψυχρή και δεν ξέρω αν και πώς διορθώνεται αυτό.

Π.

Οι περιπτώσεις που μια γυναίκα δεν απολαμβάνει το σεξ λόγω ανατομικών προβλημάτων είναι πολύ σπάνιες. Κάτι τέτοιο εξάλλου γίνεται αντιληπτό από την ίδια με ενόχληση κατά την επαφή και σίγουρα διαπιστώνεται με γυναικολογική εξέταση.

Το θέμα που θα πρέπει να εξεταστεί είναι κυρίως ψυχολογικό και κοινωνικό. Αρχικά, λόγω του νεαρού της ηλικίας σου και κατά πάσα πιθανότητα και των ερωτικών σου συντρόφων, μπορεί να μην υπάρχει η απαραίτητη εμπειρία και κάποιες ψυχολογικές και κοινωνικές αναστολές να εμποδίζουν την απόχτησή της. Για παράδειγμα, είναι πιθανό να μην έχεις εξερευνήσει το σώμα σου και να διστάζεις να πειραματιστείς με τα αγόρια που σχετίζεσαι, που και αυτά μπορεί να μην έχουν την εμπειρία και το θάρρος να λάβουν τις κατάλληλες πρωτοβουλίες.

Πολλοί είναι οι ψυχολογικοί λόγοι που μπορεί να εμποδίζουν μια κοπέλα στο θέμα αυτό. Κάποιες γυναίκες δεν είναι υποσυνείδητα συμφιλιωμένες με τη γυναικεία τους φύση, πιθανότατα λόγω αρνητικών προτύπων της παιδικής τους ηλικίας. Έτσι «αρνούνται» να λειτουργήσουν ως γυναίκες. Άλλες πάλι μπορεί να αρνούνται υποσυνείδητα να αφεθούν για να μη χάσουν το «έλεγχο». Κοπέλες που μεγάλωσαν σε οικογένειες όπου επικρατούν πολύ αυστηρές αντιλήψεις για το σεξ είναι πιθανό να τις έχουν εσωτερικεύσει χωρίς αυτό να ταυτίζεται με τη σημερινή ιδεολογία τους. Αντίθετα πάλι, αν το παιδί έχει ζήσει καταστάσεις ελευθεριότητας μέσα στην οικογένειά του, μπορεί υποσυνείδητα να επιλέξει να τοποθετηθεί στο αντίθετο άκρο. Σύμφωνα με την ψυχαναλυτική θεωρία, η ανατροφή ενός παιδιού κατά τη φάση της συνειδητοποίησης του φύλου (3,5-5 ετών) είναι πιθανό να οδηγήσει αργότερα σε σεξουαλικές αναστολές.

Μια άλλη πιθανότητα είναι κάποια κοπέλα να μην έχει αρκετή αυτοπεποίθηση ως γυναίκα, να μην αισθάνεται άνετα με το σώμα της, έτσι ώστε να μην μπορεί να αφεθεί στην όλη διαδικασία. Εξάλλου οι συνθήκες των ερωτικών συναντήσεων μπορεί να αποθαρρύνουν κάποια άτομα με ιδιαίτερες ευαισθησίες. Η ποιότητα της επικοινωνίας με το σύντροφό σου επηρεάζει σίγουρα την όλη κατάσταση και είναι πιθανό, παρότι δηλώνεις γενικά ικανοποιημένη από τη σχέση σου, κάποια πράγματα να μην είναι όπως τα θέλεις ή εσύ να είσαι ιδιαίτερα απαιτητική.

Είναι καλό να διερευνήσεις τους τομείς που αναφέρθηκαν παραπάνω και γενικά να προσπαθήσεις να ελέγξεις κάθε πιθανή ευαισθησία και τελειομανία. Θεώρησε την περίοδο αυτή της νεανικής ηλικίας που περνάς σαν μια περίοδο εξερευνήσεων σε διάφορους τομείς  και μη διστάζεις να πειραματίζεσαι.  Αφού μάλιστα στην παρούσα φάση κάθε πειραματισμός θα γίνει μέσα στο πλαίσιο μιας σχέσης με τρυφερότητα και συναίσθημα, δεν θα είναι ανάρμοστος και δεν θα έχεις κανένα λόγο να ντρέπεσαι γι’ αυτόν.

Κατερίνα

Ασυμφωνία του ζευγαριού για την ανατροφή του παιδιού

Η κόρη μου τελειώνει την τρίτη γυμνασίου. Είναι ένα όμορφο και ζωντανό κορίτσι, καλή μαθήτρια και πολύ κοινωνική. Εγώ τη χαίρομαι, γιατί προσωπικά υπήρξα μια δειλή και αγχώδης έφηβη, ενώ η κόρη μου είναι το αντίθετο. Το πρόβλημα είναι πως εγώ και ο άντρας μου έχουμε διαφορετικές απόψεις για την ανατροφή της. Εγώ πιστεύω πως είναι φυσιολογικό να βγαίνει, μέσα σε ορισμένα όρια βέβαια, να έχει παρέες της ηλικίας της και πιθανώς κάποιο φλερτ. Ο άντρας μου πιστεύει πως είναι ακόμη μικρή για να βγαίνει μόνη με τις παρέες της και της απαγορεύει να κάνει παρέα με αγόρια. Υπάρχουν συνεχείς διαφωνίες μεταξύ μας σχετικά με τους φίλους, τις εξόδους και τις επικοινωνίες της κόρης μας με τα άλλα παιδιά. Πιστεύει επίσης πως θα έπρεπε να διαβάζει περισσότερο, ενώ εγώ πιστεύω πως αφού τα καταφέρνει μια χαρά ως τώρα με μέτριο διάβασμα, καλό είναι να φυλάξει τις δυνάμεις της για τις πανελλήνιες. Η κόρη μου διχάζεται μεταξύ μας και πολλές φορές μας φέρνει σε αντιπαράθεση. Η κατάσταση γίνεται όλο και δυσκολότερη όσο μεγαλώνει το παιδί.

Ν.

Η ασυμφωνία στην ανατροφή του παιδιού εκφράζει συνήθως μια γενικότερη ιδεολογική διάσταση μεταξύ του ζευγαριού. Πώς είναι η σχέση σου με τον άντρα σου και πώς αντιμετωπίζετε τα άλλα θέματα της οικογένειας, πχ. το κοινωνικό, το οικονομικό, τις σχέσεις με τους συγγενείς κτλ.; Υποθέτω πως κι εκεί εσύ θα τηρείς μια πιο προοδευτική στάση ενώ ο άντρας σου μια πιο συντηρητική. Σε περίπτωση που συμβαίνει αυτό είναι φυσικό να υπάρχουν αρκετές διαφωνίες. Αν αυτές δεν έχουν γεφυρωθεί τα χρόνια που είστε μαζί, μια λύση είναι να ξεχωρίσετε «αρμοδιότητες» και ο καθένας σας να αναλάβει μερικές από αυτές στις οποίες θα έχει τον κύριο λόγο σε περίπτωση διαφωνίας.

Η ανατροφή του παιδιού, είτε αυτή είναι το μόνο θέμα στο οποίο διαφωνείτε ανοιχτά είτε αποτελεί μέρος μιας γενικότερης διάστασης ιδεολογίας, πρέπει να αντιμετωπιστεί με ιδιαίτερη λεπτότητα γιατί έχει να κάνει με την ψυχική ισορροπία του παιδιού. Οι παλιότερες παιδαγωγικές απόψεις πρέσβευαν πως οι γονείς πρέπει να αποτελούν μέσα στο οικογενειακό σύστημα ένα κλειστό υποσύστημα από το οποίο προκύπτουν κοινές απόψεις και σχέσεις προς το παιδί. Οι νεότερες παιδαγωγικές απόψεις υποστηρίζουν πως κάθε γονέας μπορεί να έχει ιδιαίτερη σχέση με το κάθε παιδί, να εκφράζει τις απόψεις του και να γίνεται οικογενειακή συζήτηση για τα θέματα που το αφορούν. Μόνο σε μερικά πολύ σημαντικά θέματα οι γονείς πρέπει, έστω κι αν διαφωνούν μεταξύ τους, να καταλήξουν σε μια κοινή απόφαση την οποία να εκθέσουν στο παιδί.

Για παράδειγμα: Αν το θέμα μας είναι η ώρα της επιστροφής της έφηβης από την έξοδό της και ο πατέρας υποστηρίζει πως αυτή η ώρα πρέπει να είναι 10 μμ ενώ η μητέρα δεν έχει πρόβλημα με το 12 μ, οι γονείς μπορούν να εκφράσουν τις διαφορετικές τους απόψεις μπροστά στην έφηβη. Μπορεί να γίνει συζήτηση μεταξύ των τριών, να εκφραστούν επιχειρήματα και συναισθήματα και τελικά να βρεθεί κάποια μέση λύση. Και πάλι, θα πρέπει να έχει αποφασιστεί μεταξύ των γονέων ποιος έχει την κύρια αρμοδιότητα να ρυθμίζει το θέμα αυτό. Αν όμως το θέμα είναι πολύ μεγαλύτερης σημασίας, για παράδειγμα αν το παιδί μπορεί να φύγει για σπουδές σε άλλη πόλη, τότε αν οι γονείς έχουν διαφορετική άποψη πρέπει να αγωνιστούν να δημιουργήσουν μια κοινή γραμμή την οποία θα ανακοινώσουν στο παιδί, αφού ακούσουν φυσικά και τη δική του γνώμη.

Προς το παρόν προτείνω λοιπόν να συζητήσεις πολύ σοβαρά με τον άντρα σου κατ’ ιδίαν τα βασικά θέματα ανατροφής στα οποία διαφωνείτε και αν δεν βρεθεί μια κοινή γραμμή να αποφασιστεί ποιος θα είναι ο κύριος αρμόδιος για τη ρύθμιση του κάθε θέματος. Εννοείται πως και ο άλλος θα μπορεί να εκφράζει την άποψή του και να γίνεται συζήτηση ανάμεσα στους δυο σας και στο παιδί. Καλό θα ήταν και εσύ και ο άντρας σου να εκφράσετε κατ’ ιδίαν ο ένας στον άλλον τους λόγους που σας οδηγούν στις διαφορετικές απόψεις ανατροφής και να προσπαθήσετε να αλληλοβοηθηθείτε. Όπως στη δική σου προοδευτική στάση ανατροφής έχει συμβάλει η εμπειρία σου ως δειλής και αγχώδους έφηβης, ίσως κι ο άντρας σου να έχει κάποια βιώματα που αν συζητηθούν θα εξηγήσουν την πιο συντηρητική του στάση και μπορεί να τη μετριάσουν.

Κατερίνα

Οι χωρισμένοι γονείς και τα στερεότυπα

Είμαι 28 ετών και σκοπεύω να παντρευτώ σε λίγους μήνες. Οι γονείς μου έχουν χωρίσει πριν από 5 χρόνια και με τον πατέρα μου δεν έχω καθόλου καλή σχέση. Αμέσως παντρεύτηκε τη γυναίκα που υπήρξε και η αφορμή του  χωρισμού του με τη μητέρα μου, μια πολύ μικρότερή του, αλλοδαπή, με δυο παιδιά στο δημοτικό. Στο γάμο μου μου είναι αδιάφορο αν θα παρευρεθεί ο πατέρας μου, αλλά φυσικά έχω την υποχρέωση να τον καλέσω. Δεν θέλω όμως να έρθει με την καινούργια του οικογένεια. Δεν τους ανέχομαι και επιπλέον ξέρω ότι αυτό θα στεναχωρήσει τη μητέρα μου που είναι μόνη (ζω μαζί της) και έχει υποφέρει πολύ από αυτή την ιστορία. Θα κάνω ανοιχτό γάμο και δεν θέλω να δημιουργηθούν προβλήματα που θα γίνουν αντιληπτά και από την οικογένεια του αρραβωνιαστικού μου.Δεν ξέρω πώς να αντιμετωπίσω το θέμα.

Ο.

Θέλω να σε ενθαρρύνω να ξεφύγεις από τα στερεότυπα. Πρόκειται για το γάμο σου και μπορείς να καλέσεις όποιον θέλεις και με όποιους όρους θέλεις.

Πρώτα-πρώτα έχεις συζητήσει με τη μητέρα σου αν πραγματικά ακόμη θα την πείραζε να συναντήσει τη  νέα οικογένεια του πατέρα σου ή αυτό είναι δική σου υπόθεση; Αν πραγματικά την πειράζει και εσύ θέλεις να το σεβαστείς, μπορείς να μιλήσεις ανοιχτά με τον πατέρα σου. Έστω κι αν η σχέση σας δεν είναι καλή, κάποια στιγμή θα επικοινωνήσεις μαζί του για να τον καλέσεις. Καλό είναι αυτό να μη γίνει με την αποστολή μιας απλής πρόσκλησης. Μπορείς να συναντηθείς μαζί του σε ουδέτερο χώρο, πχ. να τον επισκεφτείς στη δουλειά του και να του δώσεις την πρόσκλησή του που θα απευθύνεται μόνο σ’ αυτόν. Ή, αν αισθάνεσαι άβολα να τον συναντήσεις, μπορείς να του τηλεφωνήσεις. Στην επικοινωνία αυτή μπορείς να του πεις καθαρά πως δεν θέλεις να συνοδεύεται από την οικογένειά του στο γάμο σου, γιατί αυτό θα στεναχωρήσει εσένα και τη μητέρα σου. Δεν είσαι υποχρεωμένη να του δώσεις περισσότερες εξηγήσεις.

Είναι πιθανό να θυμώσει και να σου πει πως δεν θα έρθει καθόλου.  Πρέπει να είσαι προετοιμασμένη να διατηρήσεις την ψυχραιμία σου και μπορείς να του πεις πως αυτοί είναι οι όροι της πρόσκλησης και αν δεν του αρέσουν μπορεί να μην έρθει. Τόνισέ του πως πρόκειται για το γάμο σου και πως έχεις δικαίωμα να γίνουν όλα όπως ακριβώς τα θέλεις, αλλά φρόντισε να μην επεκτείνεις τη συζήτηση ούτε να καταλήξετε σε καβγά. Αν ο πατέρας σου με τους όρους αυτούς δεν έρθει τελικά στο γάμο, δεν δείχνεις πως αυτό θα σε πειράξει επί της ουσίας, οπότε είναι καλό να μη νοιαστείς για το κοινωνικό μέρος, δηλαδή τι θα πει ο κόσμος για την απουσία του. Όσο για την οικογένεια του αρραβωνιαστικού σου νομίζω πως, είτε ο πατέρας σου δεν παρευρεθεί είτε παρευρεθεί με οποιοδήποτε τρόπο, θα πρέπει να γνωρίζουν σε γενικές γραμμές τις συνθήκες της οικογένειάς σου και να σε έχουν αποδεχτεί με αυτές.

Ας έρθουμε όμως στο πιο ουσιαστικό μέρος της υπόθεσης. Καταλαβαίνω πως το διαζύγιο των γονιών σου σε έχει πληγώσει και διατηρείς ακόμη αρνητικά συναισθήματα. Επιπλέον, επηρεάζεσαι πολύ από τα συναισθήματα της μητέρας σου. Είναι όμως καιρός να απεγκλωβιστείς από την ιστορία αυτή. Είσαι πλέον μεγάλη και έχεις τη δική σου ζωή. Οι γονείς σου στο γάμο τους αυτό κατάφεραν να κάνουν. Εσύ σίγουρα έχεις τη δική σου άποψη για τα πράγματα, όπως και κάθε δικαίωμα να έχεις τα ανάλογα συναισθήματα. Απόφευγε όμως να εμπλέκεσαι στις διαμάχες τους, αν ακόμη υπάρχουν, και να ανατροφοδοτείς τα άσχημα συναισθήματά σου με αυτά της μητέρας σου. Αποδέξου πως οι γονείς σου είναι «αυτοί» και είναι «έτσι» και διαμόρφωσε με τον καθένα τους την απόσταση που επιθυμείς, χωρίς πολλές εξηγήσεις και ανατροφοδότηση των παλιών καταστάσεων.

Όπως και να έχουν τα πράγματα, ο πατέρας σου έχει ξαναφτιάξει τη ζωή του, δεν την αποδέχεσαι και είναι δικαίωμά σου. Διεκδίκησε λοιπόν να μην ανακατεύονται στη ζωή σου. Όσο για τον ίδιο τον πατέρα σου, κατά τη γνώμη μου οι δεσμοί αίματος δεν είναι τόσο σημαντικοί όσο οι δεσμοί της επιλογής. Μπορείς και μ’ αυτόν να διαμορφώσεις μια ευγενικά τυπική σχέση αν σε ενδιαφέρουν τα στερεότυπα ή και να μην έχεις καμιά επαφή αν έτσι αισθάνεσαι και δεν σε ενδιαφέρουν τα στερεότυπα. Προσωπικά, αν αισθανόμουν για τον πατέρα μου όπως εσύ, δεν θα διατηρούσα επαφές μαζί του ούτε θα αισθανόμουν την υποχρέωση να τον καλέσω στο γάμο μου.

Τη μητέρα σου που έχεις καλή σχέση, ο καλύτερος τρόπος για να τη βοηθήσεις είναι να συμβάλλεις στην αποφόρτισή της από το παρελθόν, να την ενθαρρύνεις να κοινωνικοποιηθεί, να ξεπεράσει τα στερεότυπά της και να υποστηρίξει τη νέα φάση της ζωής της.

Κατερίνα

Απόσυρση έφηβης ως άμυνα

Η κόρη μου τελειώνει τη Β λυκείου. Στο γυμνάσιο ήταν μέτρια μαθήτρια, αλλά στο λύκειο η επίδοσή της έπεσε πολύ. Σ’ αυτό συνέβαλε και μια περιπέτεια που πέρασε ο σύζυγός μου με την υγεία του, οπότε το παιδί τρομοκρατήθηκε πως θα τον χάσουμε. Είναι μοναχοκόρη και την αναθρέφαμε αρκετά αυστηρά. Δεν την αφήναμε να βγαίνει, ούτε να φορά τα ρούχα που συνηθίζουν τα άλλα κορίτσια της ηλικίας της ούτε και να έχει φιλίες. Όταν ο σύζυγός μου ξεπέρασε το πρόβλημα της υγείας του, αλλάξαμε γενικά σαν άνθρωποι και βλέποντας και την κόρη μας συνεχώς θλιμμένη αρχίσαμε να της δίνουμε περισσότερες ελευθερίες. Σ’ αυτό μας βοήθησε και μια φίλη μας καθηγήτρια που συζητά μαζί της. Φέτος οι βαθμοί της μικρής ήταν απογοητευτικοί (δεν θέλησε να κάνει φροντιστήριο) και τώρα στα γραπτά τα πηγαίνει πολύ άσχημα. Φοβόμαστε πως θα χάσει τη χρονιά της. Ενώ είναι πολύ καλή στο σχέδιο και παλιότερα έλεγε πως θέλει να γίνει διακοσμήτρια, τώρα λέει πως δεν θα προετοιμαστεί για τις πανελλήνιες. Δεν έχουμε τα οικονομικά μέσα να τη στείλουμε ούτε στο εξωτερικό ούτε εδώ σε ιδιωτικό πανεπιστήμιο. Δεν ξέρω τι να κάνω για να τη βοηθήσω.

Α.

Η μετάβαση από το γυμνάσιο στο λύκειο σημαίνει για πολλά παιδιά πτώση της σχολικής επίδοσης. Στη δική σας περίπτωση είναι σίγουρο πως η κόρη σας επηρεάστηκε αρνητικά και από άλλους παράγοντες, τους οποίους πολύ σωστά εντόπισες. Η περιπέτεια υγείας του πατέρα της είναι φυσικό να την επηρέασε αρνητικά. Πολλά παιδιά βιώνουν ένα τέτοιο πρόβλημα ως απειλή εγκατάλειψης και χάνουν την εμπιστοσύνη τους για τη ζωή και κατά συνέπεια τη διάθεσή τους να οραματιστούν το μέλλον τους και να αγωνιστούν γι’ αυτό. Εξάλλου, η αυστηρή  ανατροφή αποβαίνει κατά κανόνα αρνητική για τα παιδιά. Αν δεν μπορούν να κοινωνικοποιηθούν και να συμβαδίσουν με τους συνομηλίκους τους δεν αναπτύσσουν αυτοεκτίμηση και άλλα κλείνονται στον εαυτό τους  ενώ άλλα έχουν άσχημες έντονες αντιδράσεις ή παραβατικές συμπεριφορές. Η κόρη σας φαίνεται πως επέλεξε την απόσυρση ως άμυνα για τα προβλήματα που αντιμετωπίζει και μέρος αυτής της απόσυρσης είναι η ουσιαστική «εγκατάλειψη» του σχολείου και των σπουδών.

Είναι πολύ θετικό που η αρνητική εμπειρία από το πρόβλημα υγείας του συζύγου σάς ωρίμασε και σας οδήγησε σε μια καλύτερη αντιμετώπιση της ζωής γενικότερα και της κόρης σας ειδικότερα. Οι θετικές μεταβολές όμως παίρνουν το χρόνο τους για να αποδώσουν. Αλλάξατε στάση απέναντι στο παιδί, αλλά συζητήσατε μαζί της το λόγο; Εκφράσατε τα συναισθήματά σας για τη δύσκολη κατάσταση που περάσατε; Ακούσατε τα δικά της; Παραδεχτήκατε τα λάθη που είχατε κάνει στην ανατροφή της; Εκφράσατε τις νέες σας απόψεις επισημαίνοντας και το λόγο της αλλαγής; Θέσατε με σαφήνεια νέες αρχές και κανόνες με βάση τους οποίους θα λειτουργεί στο εξής η οικογένειά σας; Ένα τέτοιο ξεκαθάρισμα είναι πολύ χρήσιμο, βάζει τα πράγματα στη θέση τους και δίνει στο παιδί σιγουριά. Στη διαδικασία αυτή μπορεί να σας βοηθήσει και η φίλη εκπαιδευτικός, αφού η κόρη σας την εμπιστεύεται.

Δώστε της χρόνο και μην παίρνετε τα λεγόμενά της τοις μετρητοίς. Αφήστε την να τελειώσει τις εξετάσεις της και μετά, είτε έχει περάσει την τάξη της είτε όχι, συζητήστε μαζί της να γραφτεί σε ένα θερινό φροντιστήριο ώστε να καλύψει όσο γίνεται τα κενά της και να ξεκινήσει την επόμενη σχολική χρονιά με μεγαλύτερη σιγουριά.  Ακόμη και η απώλεια μιας σχολικής χρονιάς δεν αποτελεί καταστροφή, προκειμένου το παιδί να ηρεμήσει και να καλύψει τα κενά του με άνεση χρόνου. Εξηγήστε της αυτή τη λογική έτσι ώστε να μην αισθανθεί κατωτερότητα.

Σχετικά με τις μελλοντικές της σπουδές, μην την πιέσετε. Δείξτε της πως υπάρχει χρόνος να σπουδάσει όποτε το επιθυμήσει και το βάλει στόχο, κι αυτό δεν είναι απαραίτητο να γίνει αμέσως μόλις τελειώσει το λύκειο. Θα πρότεινα μάλιστα να μην προετοιμαστεί με φροντιστήριο για τις πανελλήνιες εξετάσεις κατά τη διάρκεια της Γ’ λυκείου, εκτός κι αν η ίδια το βάλει στόχο και δηλώσει πως το θέλει. Μπορεί να κάνει κάποια μαθήματα απλώς για να βοηθηθεί να τελειώσει άνετα το λύκειο, ώστε να μη δημιουργηθεί κατάσταση ανάλογη με το φετινή. Μια καλή ιδέα είναι να κάνει και μαθήματα σχεδίου, ώστε να εξοικειωθεί με το αντικείμενο που της αρέσει και να δημιουργήσει την υποδομή για να σπουδάσει διακόσμηση όποτε τελικά το αποφασίσει. Το φροντιστήριο του σχεδίου θα τη βοηθήσει να κοινωνικοποιηθεί με παιδιά που έχουν τα ίδια ενδιαφέροντα και πιθανώς να λάβει μια αναγνώριση της κλίσης της, που θα βελτιώσει την αυτοπεποίθησή της.

Το πανεπιστήμιο δεν αποτελεί τη μόνη διέξοδο σπουδών. Αν η κόρη σας δεν καταφέρει στο μέλλον να εισαχθεί στη σχολή που επιθυμεί και δεν υπάρχει η οικονομική δυνατότητα ιδιωτικού πανεπιστημίου, μπορεί αρχικά να φοιτήσει σε κάποιο δημόσιο ΙΕΚ. Αργότερα, αν επιθυμεί να διευρύνει τη μόρφωσή της, μπορεί να εργαστεί η ίδια και να εξοικονομήσει χρήματα για περαιτέρω σπουδές.

Η ψυχική ισορροπία του παιδιού είναι πολύ πιο σημαντική από τις σπουδές. Βοηθήστε την να ξεπεράσει τη δύσκολη ψυχολογική φάση που περνά, δείχνοντάς της αγάπη, ενθάρρυνση και εμπιστοσύνη. Πείτε της πως θα είστε ευχαριστημένοι με ό,τι κάνει την ίδια ευχαριστημένη και, προ πάντων, φροντίστε να αισθάνεστε έτσι και όχι απλώς να το πείτε. Απομυθοποιήστε τις σπουδές και τα χρονικά περιθώρια γι’ αυτές, για να τη βοηθήστε να ηρεμήσει και να ξεπεράσει την απόσυρση στην οποία έχει καταφύγει.  

Κατερίνα

Ο φίλος μου αποχωρεί από τη σχέση

Είμαι 22 χρόνια παντρεμένη, με δυο μεγάλα παιδιά. Ζω στην επαρχία όπου έχω δικό μου κατάστημα. Με τον άντρα μου δεν έχουμε συγκρούσεις, αλλά λειτουργούμε πια σαν δυο συνεργάτες για την καθημερινή μας ζωή και την ανατροφή των παιδιών. Τα δυο τελευταία χρόνια διατηρώ εξωσυζυγική σχέση με κάποιον άντρα που ζει στην Αθήνα, όπου πηγαίνω κάποιες φορές για παραγγελίες. Η σχέση αυτή είχε πολύ συναίσθημα και από τις δυο πλευρές και ήταν το μόνο πραγματικά ευχάριστο κομμάτι της ζωής μου. Ο φίλος μου είναι πολύ μεγαλύτερός μου, παντρεμένος με μια γυναίκα που του είναι αδιάφορη. Πρόσφατα έγιναν κάποιες αλλαγές στη ζωή του που τον επηρέασαν πολύ. Συνταξιοδοτήθηκε από τη δουλειά του και ο γιος του παντρεύτηκε και απόχτησε παιδί. Μου είπε πως αισθάνεται πλέον ενοχή για τη σχέση μας και θέλει να διακόψουμε. Σκοπεύει να εγκατασταθεί με τη γυναίκα του στο νησί από όπου κατάγεται και όπου ζει και ο γιος του με την οικογένειά του. Εγώ αισθάνθηκα τη γη να φεύγει κάτω από τα πόδια μου. Τι να κάνω για να τον κρατήσω;

Η.

Οι περισσότερες σχέσεις, εκτός από τα συναισθήματα που αναπτύσσονται, βασίζονται και στην αμοιβαία κάλυψη αναγκών, οπότε και διακόπτονται όταν οι ανάγκες τουλάχιστον του ενός από τους δυο αλλάξουν.

Ας δούμε λοιπόν αυτή την ιστορία από την οπτική γωνία της αμοιβαίας κάλυψης αναγκών: Προφανώς η σχέση αυτή σου έφερνε ένα αντιστάθμισμα στην πλήξη του γάμου σου, χωρίς ωστόσο και τον βάζει σε κίνδυνο διάλυσης. Μπορούσες να διατηρείς άθικτη τη ζωή σου, την κοινωνική και οικονομική κατάσταση και τα παιδιά σου, ενώ ταυτόχρονα να κάλυπτες την ανάγκη σου για συναίσθημα και «κάτι διαφορετικό». Αντίστοιχα και ο φίλος σου έκανε μερικά διαλειμματα από τον αδιάφορο γάμο του με μια νεότερή του γυναίκα, χωρίς κι εκείνος να επηρεάζει τη ζωή του γενικότερα.

Όπως πολύ σωστά εντοπίζεις, οι πρόσφατες αλλαγές που έχουν συμβεί στη ζωή του άλλαξαν τα δεδομένα και μαζί με αυτά τις ανάγκες του. Περνά πλέον σε μια άλλη φάση ζωής, αυτή του συνταξιούχου οικογενειάρχη και παππού, που επιστρέφει στη γενέτειρά του για να περάσει ήρεμα τα χρόνια της τρίτης ηλικίας. Επιπλέον, μετά από δυο χρόνια σχέσης, ο πρώτος ενθουσιασμός έχει περάσει και η λογική μπορεί να παίξει πλέον το ρόλο της.

Δεν νομίζω πως μπορείς να κάνεις κάτι για να τον κρατήσεις. Οι σχέσεις είναι σαν το γινόμενο: Όταν ένας τουλάχιστον από τους δυο παράγοντες είναι μηδέν, δυστυχώς και το αποτέλεσμα είναι μηδέν. Θα πρέπει λοιπόν να αποδεχτείς την απόφασή του και να περάσεις όλα τα στάδια που χρειάζονται για να ξεπεραστεί μια απώλεια. Σίγουρα στη διαδικασία αυτή θα αναπτύξεις και αρνητικά συναισθήματα. Ο θυμός και η θλίψη είναι αναπόφευκτα. Μη λυπηθείς τον εαυτό σου, γιατί όταν μια σχέση είναι εξωσυζυγική και δεν έχουν ποτέ γίνει σχέδια για ριζικές αλλαγές ζωής των μελών της, έχει ημερομηνία λήξης. Το ποιος θα λάβει την πρωτοβουλία του χωρισμού δεν έχει τόσο μεγάλη σημασία.

Δες λοιπόν αυτή την ιστορία σαν κάτι που χάρισε ωραίες στιγμές και στους δυο σας και σας κάλυψε ανάγκες που οι γάμοι σας δεν μπορούσαν να σας καλύψουν. Φρόντισε να βρεις ανθρώπους και ενδιαφέροντα που θα σε βοηθήσουν να ξεπεράσεις την κατάσταση και να προσαρμοστείς στη ζωή σου που δεν φαίνεται να έχεις διάθεση να αλλάξεις.

Κατερίνα